Biliyorsunuz, biz çevirmenlerin koltuklarında birkaç karpuz olur. Elif Hanım ise bostan ( Trakya yöresinde karpuz tarlası anlamına gelir) ekenlerden. Fransızca dilindeki uzmanlığından mı bahsetsem, akademik başarılarından mı bilemedim. Ama doğum gününde bu röportajı bana gönderdiğine göre önce çalışkanlığından ve çeviri sektörüne verdiği öncelikten söz edebilirim. MYK 29 Ocak 2013’te bir Ulusal Çeviri Standardı yayınladı biliyorsunuz, kısaca buna UMS-Çevirmen diyeceğim. Bu kurul dinlenmeden ve hızlı biçimde çalışıyor, ilk defa bir kimliğimiz var. Elif Hanım ise bu süreçte en çok emeği geçenlerden biri. Özellikle standart yayınlandıktan sonra, şu an ikinci standart çalışması başlamışken bile ilkini herkese anlatmak için çabalıyor ve bitmeyen bir enerji ile gençlere olsun, mesleğin içindekilere olsun yanıt veriyor. Bu süreçte beni kırmadığı için ve ÇeviriBlog olarak öğrencilerin ve çeviri sektörünün konu ile ilgili en çok sorduğu sorulardan derlediğimiz röportaj sorularını yanıtladığı için ne kadar teşekkür etsem az. Bir çevirmen olarak hepimizin ona şunu dememiz gerek. “İyi ki doğdunuz.”
SORU 1-Ulusal Meslek Standardı- Çevirmen 29.01.2013 tarihinde yayınlandı. Bu standart çeviri tarihinde bir dönüm noktası niteliğinde, çünkü her şeyden önce “ çevirmenlik” mesleği resmiyet kazandı. Bunun dışında hangi alanlarda yenilik getirdi? Vurgulanması gerekenler neler?
CEVABINIZ: Çevirmenlik mesleği resmilik kazandı ve alt alanlarıyla ilgili birimler oluşturuldu. Elbette bu bir başlangıç. İşitme engellilerle ilgili çeviri birimi de taslakta yer alıyor bu da çok önemli bir gelişme.
SORU 2-Seviye 6 ne demektir? Bu çevirmenliği mi yoksa standardı mı derecelendirmektedir? ISCO 08 : 2643 (Çevirmenler (Yazılı ve Sözlü) ve Diğer Dil Bilimciler) ne demektir?
Seviye 6 AB uyum çerçevesine göre lisans düzeyinde bilgi ve becerilere verilen düzeydir. 7 yüksek lisans 8 Doktora ve kuram düzeyini belirler…Çevirmenlik için yeterlilikler söz konusu olduğunda asgari düzey 6 . düzey olarak belirlenmiştir.
CEVABINIZ:
SORU 3- Bu standartta çeviri alanında ülkemizin önde gelen akademisyenleri, dernekleri ve çevirmenlerle çalıştınız veya görüş aldınız. Çoğu mesleğin aksine hiç kimseyi dışarıda bırakmadan, herkesin fikrine saygılı bir çalışma yaptınız. Bu kadar kalabalık bir çalışma grubu ile bu kadar uyumlu çalışmanın sırrı nedir?
CEVABINIZ:
Sanırım iyi seçilmiş bir ekipti birlikte ayrı düştüğümüz birçok konu olmasına karşın oldukça verimli bir çalışma gerçekleştirdik. Sanırım mesleki sorumluluklar ve ortak gelecek buradaki temel noktayı oluşturdu.
SORU 4- Meslek tanımları ilk defa yapılıyor. Herkesin kafasında “çevirmen” denilince bir görüntü şekillenir ama bunu yazıya, hiçbir şeyi atlamadan, hiçbir şeyi kapsam dışında bırakmadan aktarmakta zorlandınız mı?
CEVABINIZ:
Standart sunumunda da açıkladığım gibi diğer meslek gruplarına göre oldukça tartışmalı bir süreçti bizimkisi, hiçbir paydaşı ve alanı dışarıda bırakmamak için özen gösterdik, her katılımcı bilgi ve görüşlerini paylaştı.
SORU 5: Bu standardın uzun bir sürecin ilk adımı olduğunu belirttiniz ve yeni bir çalışma içinde olduğunuzu da söylediniz. Biz çevirmenleri bekleyen süreç hakkında bilgi verir misiniz? Yeni standartlar da çıkacak mı ve bunlar neleri kapsayacak?
CEVABINIZ: Dört aşamalı bir süreç bu ilk aşama standartların çıkarılmasıydı, bunu izleyen ikinci aşamadayız şu an yeterlilikler…Daha sonraki süreçler değerlendirme ve belgelendirme süreçleri . Standart metni en geç 5 yıl içinde yeniden gözden geçirilerek güncellenecektir. Yeni standartlar çıkacaktır. Bunu süreç belirleyecek. İlk standartta olduğu gibi çeviri eğitiminin, sektörünün tüm paydaşların ihtiyaçları doğrultusunda güncellenecektir. Ancak öncelikle ilk standardı iyi okumak gerekir.
SORU 6: Çok hızlı çalıştığınızı ve bu standardın da çok kısa sürede çıktığını biliyoruz. Takvim olarak yeni standartların çıkma zamanı hakkında tahmin yürütebilir misiniz?
CEVABINIZ: Standart metni en geç 5 yıl içinde yeniden gözden geçirilerek güncellenecektir.
SORU 7: Meslek profili bölümünde çeviri teklifi hazırlamaktan, çeviri sözleşmesine, arşiv işlemlerinden, çeviri belleğinin bakımına kadar birçok standart getirdiniz. Bu yöndeki eksikliklerin tamamlanması için bu kurallara harfiyen uyulması gerekiyor. Bu süreç hem çeviri talebi olan tarafı, hem çeviri aracısını, hem çevirmeni koruyor. Bu yüzden standardı tanıtmak oldukça önemli. Sizin Çeviri Derneği’nde oldukça detaylı ve renkli bir sunum yaptığınızı biliyorum, başka çalışmalar da yapıyor musunuz?
CEVABINIZ:
Standartlarla ilgili çalışmalarımız devam ediyor. Özellikle sunumdan sonra hız kazandı. 29 Mayıs’da TÜCEB Trakya Üniversitesi davetlisi olarak Edirne’de. 5 Nisan’da da TÜÇEB İstanbul Üniversitesi davetlisi olarak Standartları ve süreçleri aktaracağım. Ayrıca Sakarya Üniversitesi’yle de bu konuda bilgi alışverişini sürdürüyoruz.
Bir de Drogoman dergisinin önümüzdeki sayısı için Standartlar konusunda bir yazı m yayınlanacak…
SORU 8- Çeviri sektörünün ilk tepkisi ve bugün standardı okuduktan sonraki yorumları arasında fark oldu mu? Genel olarak yorumlar nasıl?
CEVABINIZ: Çeviri sektörünün gördüğüm ilk tepkisi merak ve eksik bilgilenmekten kaynaklanan kaygı oldu. Ancak metin okuduktan sonra bu kaygının yerini yararlı ve katkı saylayıcı sorulara ve görüşlere bıraktığını gördüm.
SORU 9: Çevirmenlerin en çok merak ettiği konu “ ölçme ve değerlendirme” aşaması. Bu konuda önümüzdeki süreç hakkında bilgi verebilir misiniz?
CEVABINIZ: Öncelikle Standartlara göre yeterlilikler oluşturulacak. Ayrıntılı bir biçimde hangi alanda çalışan çevirmenden hangi bilgi beceri ve kavrayışlara sahip olmaları beklendiği belirlenecek. Ardından bu yeterliliklere göre ölçme ve değerlendirme süreci gerçekleşecek.
SORU 10: Eklemek istedikleriniz:
CEVABINIZ:
Özenli çalışmanız ve mesleki gelişim sürecinizdeki duyarlılık ve çabalarınız için teşekkürler
Elif Ertan
