Henüz internet yaygın değilken en büyük yardımcımız ansiklopedilerdi. Onların içinde bir ansiklopedi ön plana çıktı; Meydan Larousse ansiklopedisi! Muhakkak hepimizin evinde bulunan bu ansiklopedinin yayın yönetmeni Hakkı Devrim idi. Hakkı Devrim, Türkiye’nin gördüğü en önemli gazeteci ve yazarlarımızdan, yeni neslin Okay Bayülgen ile yaptığı programdan tanıdığı, eski neslin Meydan Larousse’dan bildiği, müthiş işlere imza atmış ve tam bir Türkçe aşığı idi. Öyle ki Devrim, gazetecilerin Türkçe hatalarını gazete köşesinin “Dil yâresi” bölümünde düzeltirdi. Maalesef Hakkı Devrim bir süredir kanser tedavisi görüyordu ve bu mücadelesine yenik düşerek 87 yaşında, geçtiğimiz günlerde hayata gözlerini yumdu.
Kısaca bahsetmek gerekirse; 1947’de Kabataş Erkek Lisesi, 1951’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu Hakkı Devrim. Üniversite yıllarında İstanbul Radyosu’nda reji asistanlığı yapan Devrim, iki yıl sonra Son Saat’te başladığı gazeteciliğe Tercüman, Havadis, Ege Ekspres, Tasvir gazetelerinde devam etti, röportajlar yaptı, Yeni Sabah gazetesi genel yayın yönetmeni oldu. 1965 yılında Meydan dergisini kurdu ve Meydan Larousse ansiklopedisinin yayın yönetmeni oldu.
Hepimizin Evlerinde O Vardı
Henüz gazetecilik hayatına başlamadan önce evlerimize Meydan Larousse ile girmeyi başaran Hakkı Devrim daha sonralarda yazılı basına büyük katkılar sağladı. Türkçe’nin üstüne düşülmemesi, gerekli araştırmaların yapılmaması Hakkı amcamızı rahatsız etmişti, öyle ki bununla ilgili birçok araştırma yapmış ve Türkçe’nin gelişimine çokça katkıda bulunmuş bununla da yetinmeyip kedisine taktığı “Köşe Kadısı” lakabı ile Türkçe yazımlarda hata yapan gazetecilerin hatalarını köşesinde düzelttiği gibi eleştirilerini de esirgemedi.
Evimizin kitaplıklarında onun muhteşem eseri olan Meydan Larousse ansiklopedileri dururken o hayatının 50 yılını Türkçe’nin doğru kullanılmasına ve yok olmamasına çabalamak için harcadı. Seksen kuşağı onu çok iyi tanıyor olsa da bugün birçok genç onu Okan Bayülgen ile yaptığı programdan biliyor. Halbuki bugün Türkçe güzelse, bugün Türkçe’de kendine has kelimeler varsa bunun mimarlarından biridir Devrim amca…
Türkçe’ye Kimse Önem Vermezken O Vardı
Osmanlıca ve Türkçeye hakimiyeti herkes tarafından kabul gören bir gerçek idi. Radikal gazetesindeki Cihannüma köşesinde, özellikle gazetecilerin ve medyadaki Türkçe yanlışlarını ele alıp acımasızca eleştirerek doğru yolu gösterdi. Hatta Ekşi Sözlük’te hakkında birçok şey yazıldı ve ona en çok uyan yakıştırma ise “Tek başına dil kurumu” oldu. Hakkı amcamızın gençler arasındaki popülerliği Okan Bayülgen ile yaptığı programda daha da arttı ve Ekşi Sözlük’te bir kullanıcı “Bana aksi halleriyle büyükbabamı hatırlatan, nesli tükenmekte olan Türkçe polisi. Sözlüğü okuması durumunda hepimizi çaylak yapacak tatlı insan…” yorumunu bırakmıştı. Görüldüğü üzre Hakkı amcamız 7’den 77’ye herkesin üzerinde bir tutam dokunuşu olmuş, güzel bir insan.
Türkçe ve Türkçe’nin kullanımı üzerine tam 50 yılı aşkın bir çalışma sürdürdü, kendi tabiriyle “Yaptığım işin testeresi, çekici, keseri dildir.” dermiş. Bundan dolayı Türkçe’nin korunması konusunda oldukça titiz çalışmalar yürüttü. Gelişen dünyada her gün dilimize yeni yabancı kelimelerin girmesi durumundan doğan lisanın kaybolması durumunu engellemek için yaptığı araştırmalar sonucu, yeni kelimeler bile icat etti. Yani sadece gazeteci değil aynı zamanda hem düşünce hem de tam bir dil adamıydı demek yanlış olmaz.
Ve O Muhteşem Bir Aşıktı
Bu mükemmel insan ölümünden sonra mesleğinden daha çok 55 yıl süren büyük aşkı ile anıldı. 1948 yılında Hukuk Fakültesinde “Lülüşüm” diye hitap ettiği biricik eşiyle tanışıp, beş yıl süren dostluklarından sonra yoğun bir duygu patlaması ile evlenme teklifi etmiş ve hayatını birleştirip 55 yıl büyük bir aşk yaşamışlardır. Evlilik noktasına kadar aslında Hakkı amcamız, evliliğe karşı bir insandı ama gelin görün ki aşk hele büyük aşk insanın düşüncelerini değiştirip onu güzel duygulara sevk edebiliyor.
Şimdi lülüşum dediği biricik eşi ile buluştu Hakkı Devrim, mekanı cennet olsun… Ülkemize kattığı güzellikler ve Türkçe’nin doğru kullanılması için verdiği yoğun çabalar asla unutulmayacak.
Rahat uyu güzel insan.
