ISO Nedir?

ISO (Uluslararası Standartlar Teşkilatı), 1946 yılında Cenevre’de kurulan bu teşkilat, bir kalite yönetim sistemi standardıdır. ISO, ulusal standart organlarının (ISO üye organları) dünya çapındaki bir federasyonudur. Uluslararası Standartlar, genellikle ISO teknik komiteleri aracılığıyla hazırlanır (Ancak standartlar 5 yılda bir revize edilir). Bu teşkilat, kuruluşun ürün ve hizmet kalitesinin sürekliliğinin sağlanabileceği güvencesinin yanı sıra hem teknik hem teknik dışı alanlardaki standartları belirler. Yapılan standardizasyon çalışmaları sonucu sanayiye, ticarete ve tüketicilere katkı sağlar. Teşkilata üye olan ülke sayısı 162’dir. Teşkilât üyesi olan millî birimler kendi ülkelerinde standartlar konusunda en yetkili kuruluşlardır. Bir teknik komitenin kurulma amacını güden her bir ülke, o teşkilatta yetkili bir organ tarafından temsil edilme hakkına sahiptir. Üye ülkeler arasında Türkiye de vardır. TSE, ISO üyesi ve ISO’nun Türkiye’deki tek temsilcisidir.

ISO ile iş birliği içinde olan hükümete ait ya da hükümet dışı uluslararası örgütler de bu teşkilatın bir parçasıdır. ISO, tüm elektroteknik standardizasyon konularında Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) ile yakından iş birliği içindedir. Uygunluk değerlendirmesi alanında, ISO Uygunluk Değerlendirme(si) Komitesi (CASCO) Uluslararası Standartlar ve Kılavuzları geliştirmekle yükümlüdür.

EN 15038 Nedir?

ISO 9001 gibi standartlar genelde tüm sektörlere uygulanabilir şekilde hazırlanır. Bu standartların hazırlanma amacı kaliteli daha iyi bir hizmet sağlamaktır. Tüm sektörlere uygulanabilen standartlar olduğu gibi sadece bir sektöre özel hazırlanan standartlar da vardır. Bu, o sektörde hizmet veren kuruluşlar için çok daha faydalı ve ayrıcalıklıdır. Aynı zamanda standardın sadece o sektöre özgü olması bunun çok daha kolay uygulanabilir olmasını sağlayacaktır. EN 15308 de çeviri sektörü ve Çeviri Hizmeti Sağlayan (ÇHS) bürolar için hazırlanan ‘’Çeviride Kalite Yönetimi ve Çeviri Hizmeti’’ sertifikasyonudur. 2006 yılında Çeviri Hizmetleri – Hizmet Gerekleri Standardı Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) tarafından yayınlanmıştır. Daha sonra 2009 yılında Türk Standartları Enstitüsünün Hizmet Standartları İhtisas Grubu tarafından EN 15038 standardına uygun olarak hazırlanmış, 9 Nisan 2009 tarihinde Türk Standardı olarak kabul edilmiş ve yayınlanmıştır. TS-EN 15038 Çeviri Hizmetleri – Hizmet Gerekleri standardı; proje yönetimi, kalite yönetimi, dilbilimdeki yeterlilik, teknik kaynakların yeterliliği, insan kaynakları ve müşteri ilişkileri gibi konuları içerir ve bu konularla ilgili kavramlar hakkında bilgi verir, tanımlamalar yapar.

Bu standardın amacı, çeviri hizmeti sağlayanların uymaları gereken hizmet kalitesi şartlarını tanımlamak, belirlemek ve ayrıca ÇHS bir çeviri bürosundan çeviri hizmeti alacak kişi ya da kuruluşun, kısacası müşterinin, alacağı çeviri hizmetinin kalitesini değerlendirebilmesidir. Ancak sözlü çeviri hizmetleri bu standardın kapsamı dışındadır. Dil hizmetleri yasal mevzuatın kolay uygulanabileceği alanlar olmadığı için müşteriler aldıkları hizmetin kalitesi ile ilgili karara varamamaktadır. Dolayısıyla tüm dünyada, bu sertifika hem çeviri büroları hem de müşteriler için oldukça büyük önem taşımaktadır.

EN 15308 Belgesini Kimler Alabilir?

Tercüme hizmeti veren bürolardan bu standardı uygulayan ve eğitimlerini alan firmalar EN 15038 çeviri kalite belgesini alabilmektedirler. Çeviri hizmeti gereklilikleriyle ilgili olarak tüm dünyada kabul gören ve Avrupa Birliği tarafından tanınan tek standart olan EN 15038 Avrupa Standardı, başvuruda bulunmak isteyen çeviri firmalarına öncelikle ISO 9001 standardına uyumluluk sertifikasına sahip olmayı şart koşmaktadır.

EN 15308 Belgesi Nereden Alınır?

Çeviri firmaları, sırasıyla başvuru, denetimciler tarafından denetimlerin yapılması ve belgelendirme işlemlerinin ardından kurumsal hizmet veren, belgelendirme ve aracılık hizmetleri yapan kurumlardan bu belgeyi alabilirler. Belgelerin geçerlilik süresi 1 yıldır. Bir yılın sonunda bu belgeler, ara denetimin yapılmasının ardından yenilenmektedir.

‘’Genel Kurallar’’, ‘’Müşteri-Çeviri Hizmeti Sağlayıcısı İlişkileri’’ ve ‘’Çeviri Hizmetlerinde Yöntemler’’ olmak üzere üç temel bölümden oluşan standartta yer alan konulardan bazıları;

Çeviri yeterliliği (terminoloji bilgisi, gramer bilgisi, ifade şekli, stil vb.)

Çevirmenin iki dile de çok iyi hakim olması ve müşteri beklentilerini karşılayabiliyor olması çok önemlidir.

Araştırma yeterliliği (bilgi edinme ve edinilen bilgiyi işleme)

Çevirmenin, çeviri yaptığı konuyu detaylı bir şekilde araştırması ve bunu yaparken çeşitli kaynaklardan yararlanabilmesi gerekmektedir.

Kültürel yeterlilik

Hedef metnin kitlesi, kültürel değer ve yargıları göz önünde bulundurulmalı, çeviri bunların doğrultusunda yapılmalıdır.

Teknik yeterlilik

Çevirmen, yazılım ve donanım kullanımına yatkın olmalıdır.

ISO 17100 (Çeviri Hizmetleri Standardı) Nedir?

‘’Bu standart, geçerli koşulları yerine getiren kaliteli çeviri hizmetinin verilmesi için gerekli temel süreçlere, kaynaklara ve diğer konulara ilişkin gereklilikleri belirtir. Bu standardın uygulanması ayrıca bir çeviri hizmeti sağlayıcısının (ÇHS) ilgili çeviri hizmetlerinin müşteri isteklerini ve diğer geçerli özellikleri yerine getiren bir çeviri hizmeti sağlayabilmek için süreçlerinin ve kaynaklarının bu standarda uygun olduğunu gösterebileceği araçları da sunar. Geçerli özellikler arasında müşterinin istekleri, ÇHS’nin kuralları ve tüm ilgili endüstriyel kurallar, iyi uygulama kılavuzları veya mevzuatlar yer alabilir. Bilgisayarlı çeviri ve çeviri sonrası düzenleme yapılması bu standardın kapsamı dışındadır. Bu standart sözlü çeviri hizmetlerini kapsamaz.’’

Bu standart ISO’nun TC 73 sayılı komitesi tarafından hazırlanmıştır. Bu standardın temeli yukarıda bahsettiğim 2006 yılında yayınlanan EN 15038 standardıdır. ISO’dan bahsederken standartların 5 yılda bir revize edildiğini belirtmiştim. Bunun yanı sıra, Avrupa Standartları ile uluslararası standartların birbirlerini tekrar etmemesi prensibinden dolayı ISO 2011 yılında çalışmaları başlattı ve Mayıs 2015’te ISO 17100:2015 yayınlandı.

ISO 17100’ün Gereklilikleri ve EN 15038 ile ortak ve ayrı noktaları nelerdir?

EN 15038 sertifikasına sahip çeviri bürolarının, sistemlerini revize etmeleri ve yeni standart gereğince sistemlerinde her türlü değişikliği yapmaları gerekmektedir.

ISO 17100’de, EN 15038 standardında olduğu gibi, müşteri çevirmenin bazı yeterlilik kriterlerine dikkat etmekte ve bununla ilgili sertifikalar istemektedir (çeviri bölümünü bitirdiğine dair diploma ya da dil kursu sertifikası vs.). Müşteriler, çevirmenlerin çeşitli becerilere sahip olmasını beklemektedir.

ISO 17100 bir süreç standardıdır. Dolayısıyla, öncelik verdiği konu çeviri sürecidir. Çeviri sürecinin öncesindeki ve sonrasındaki faaliyetler de buna dahildir. Başka bir deyişle, çeviride kalitenin sağlanması, çeviri sürecinde tanımlanan adım ve şartlara bağlanmaktadır.

EN 15038’den farklı olarak ise ISO 17100; çeviri bürolarının, müşterilerin geri bildirimlerini değerlendirmek için de bir süreç hazırlamasını gerektirmektedir.

KAYNAK

Shares
By : Bahar Okutanoğlu Tags: