- Çeviri alanında verilen akademik eğitimi kısaca anlatmanız, artı ve eksileriyle değerlendirmeniz mümkün mü?
Türkiye’de çeviri eğitiminin birçok artısı olduğunu düşünüyorum. Bunlardan birkaçı şu şekilde sıralanabilir:
- Üniversite’nin 1. ve 2. yıllarında verilen yoğun iletişim, genel kültür ve dil dersleriyle öğrencinin alana hazırlanması ve altyapısının güçlendirilmesi.
- ve 4. yıllardaki özel alan çevirisi, edebi eserler çevirisi, sözlü çeviri gibi uzmanlık dersleriyle öğrenciye farklı alanlarda uzmanlaşma, gelişme olanağı sağlanması.
- Eğitimcilerin çoğunun çevirmenlik deneyimi olması.
- Projeler ve ek çalışmalarla yoğun ders saatlerinde verilen eğitimin desteklenmesi.
Birkaç eksisine değinecek olursak:
- Sınıfların kalabalık olması
- Yoğun müfredat içinde yeterli sayıda seçmeli ders sunma olanağı olmaması.
- Çeviribilim/Mütercim Tercümanlık Bölümleri kuruluş yılı açısından henüz çok genç olmasına rağmen başarılı öğrenciler yetişiyor. Daha da ileriye götürmek için ders olarak ele alınmasını tavsiye ettiğiniz konular var mı?
Birkaç dersin her mütercim-tercümanlık bölümü müfredatına eklenmesi olumlu sonuçlar doğurabilir:
- Çevirmenler için bilgisayar kullanımı dersleri
- Çevirmenler için bilgisayar destekli çeviri dersleri
- Öğrencilik hayatlarını daha etkin hale getirmek ve kendilerini mesleğe hazırlamak için öğrencilere neler tavsiye edersiniz?
Öğrencilerin eğitimleri sırasında bazı konularda kendilerini geliştirmelerini çok önemli buluyorum:
- Genel kültürlerini ilerletmek. Yalnızca kitap okumak değil, günceli takip etmek, tiyatroya, sinemaya gitmek, yeni alanlara ve deneyimlere açık olmak.
- Eğitim dillerine ek olarak bir yabancı dil öğrenmek
- Eğitim dillerinin ana dil olarak konuşulduğu ülkelerde eğitim kurumlarında ders almak (örn: Erasmus programı kapsamında)
- Eğitimleri sırasında yazlarda ve dönem aralarında stajlar yaparak çalışacakları sektörleri yakından tanımak.
- Bir akademisyen gözüyle çeviri öğrencilerinin hangi konuda eksiklikleri var? Bu eksiklikleri nasıl giderebilirler?
- Çeviri öğrencilerinin yabancı dil düzeyleri kimi zaman verimli çalışmalar yapabilecek kadar yüksek olmuyor. Dillerini geliştirmek kendi ellerinde.
- Gençlerimizin bazen ilgi alanları çok dar olabiliyor. Genel kültürlerini geliştirmeleri çok önemli. Bu da okumakla, araştırmakla, gezmekle olabilecek bir şey.
- Öğrencilerimizin bazıları katı ve sürekli yönlendirildikleri liselerden geliyorlar bu da her şeyi eğitimciden beklemelerine neden olabiliyor. Çeviri gibi insanın kendini geliştirmek için sürekli kaynak bularak çalışması gereken bir alanda zorluk çekebiliyorlar. Bu anlamda öz disiplinlerini geliştirmeleri ve öğrenmeyi öğrenmek konusunda kendilerini geliştirmeleri önemli.
- “Çevirmen” olmayı hedefleyen bir öğrencinin dil yeteneğinin yanında sizce hangi özelliklere sahip olması gerekmektedir?
- Öz disiplin
- Sürekli kendini geliştirme azmi
- Araştırma becerisi
- Hızlı anlama, kavrama yeteneği
- Kendini ifade edebilme becerisi
- İletişim becerisi
- Önyargısız bir bakış açısı
- Geniş bir genel kültür
- Merak
- Bilgisayar kullanma becerisi
- Günceli takip etme isteği ve becerisi
- Konsantrasyon, odaklanma becerisi
- Özeleştiri becerisi
- Ve daha birçok beceri…
- Ülkemizde çevirmenin yerini nerede görüyorsunuz? Sizce hak ettiği yerde mi veya bunun için neler yapılabilir?
Ülkemizde çevirmenlerin hepsine aynı gözle bakıldığını düşünmüyorum. İşini çok iyi yapan, yaptığı işe saygı duyan ve duydurtan çevirmenlerimiz olduğu gibi, bu mesleği mecburiyetten yapan veya sürekli koşullarından şikâyet ederken şevksiz bir şekilde çalıştığı için düzgün ürünler veremeyen çevirmenlerimiz de var.
Çevirmenlik mesleği Türkiye’de herhangi bir sosyal bilim dalı veya benzer bir dal kadar takdir edilen bir uğraş.
Çevirmenlerin aldığı ücretler tabii ki genelde yaptıkları işin karşılığı olmuyor. Maddi olarak emeklerinin karşılığını her zaman almıyorlar.
- Önerileriniz/Eklemek İstedikleriniz: Çevirmenlik ancak çok sevilerek yapılabilecek bir iştir. Çok fazla azim ve disiplin gerekir. Yeterince çaba harcanırsa, her meslekte olduğu gibi çevirmenlikte de emeğinizin karşılığını alırsınız.
Yazar Hakkında:
Yrd. Doç. Dr. A. Şirin Okyayuz
Lisansını, yüksek lisansını ve doktorasını Alman Dili ve Edebiyatı ile Alman Dili Eğitimi üzerine yapmıştır. Karşılaştırmalı hukuk kültürü ve çevirisi, çeviri tarihi, çeviri amaçlı metin çözümlemesi, edebiyat çevirisi, kültür ve çeviri gibi uzmanlaştığı alanlarda kitaplar da dahil çok sayıda yayını bulunmaktadır. Çeviribilim alanında doçentlik unvanını almış olup günümüzde Almanca Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı Başkanıdır.
Çeviri Kitabı
Bölüm: Akademisyen Gözünden Çeviri ve Çevirmenlik
