Birincisi 1970’te düzenlenen IAMLADP (Uluslararası Dil Düzenlemeleri, Dokümantasyon ve Yayınları Toplantısı), tüm dünyadan konferans ve dil hizmetleri yetkililerini bir araya getiren bir forumdur. Söz konusu toplantının katılımcıları arasında AB, BM ve NATO üyelerinin yanı sıra Afrika Kalkınma Bankası gibi kuruluşlardan yetkili kişiler de bulunmaktadır.
Bu yıl 27-29 Mayıs 2019’da Brüksel’de düzenlenen forumda ev sahibi kuruluşlar, konferansı, ‘Dil Ve Konferans Hizmetlerinde Yapay Zeka Ve Yeni Teknolojiler’ başlıklı bir belge etrafında şekillendirdi.
Avrupa Parlamentosu, AB Konseyi, AB Komisyonu ve AB Adalet Divanı tarafından sunulan belgede; mevcut dil teknolojileri, yapay zeka ve bunların çeviri ve konferanslarda kullanımı ele alındı. Dil hizmetleri ve yapay zekanın artı değerlerine vurgu yapılan konferansta, bu alandaki gelişime yönelik olası engeller üzerine konuşuldu.
Belgede değinilen konular arasında; dil teknolojileri ve yapay zekanın, kaynak dilde otonomluğu geliştirerek dil hizmetleri üzerinde devrimsel bir etkiye sahip olduğu bulunuyor. Yardımcı araçların (CAT) sektörde uzun zamandır kökleşmiş ve genelgeçer bir standart oluşturmuş olmasına rağmen geleceğin akıllı CAT profiline henüz ulaşılamadığına değiniliyor. Söz konusu araçların UX (Kullanıcı Deneyimi) hususunda eksikleri olduğu ve çoğunun terminoloji, MT (Makine Çevirisi), iş akışı ve CMS (İçerik Yönetim Sistemi) ile yeterince entegre olmadığı da belirtiliyor.
‘’NMT (Nöral Makine Çevirisi) başta olmak üzere teknolojik araçlar, iletişim uzmanlarının sık kullandığı araçların önemli bir parçasını oluşturmaktadır. NMT kaynaklı paradigma değişikliği (belirli bir alandaki uygulamaların, içinde bulunulan koşullara göre kökten değişimi), bu teknolojilerin daha kaliteli ve akıcı çeviri çıktısı üretiminin sonucudur.’’
Günümüzde pek çok AB çeviri servisi, işlem öncesi düzenlemelerde eTranslation kullanmakta olup, iletişim uzmanlarına da NMT çıktısı sağlamaktadır. AB’nin MT servisi niteliğindeki eTranslation, AB’nin Euramis (Eurapean Advanced Multilingual Informatiom System) çeviri belleğinde kayıtlı 1 milyardan fazla yapıya dayanmaktadır. Söz konusu çeviri belleğinde kayıtlı 1 milyarı aşkın cümle, AB’nin 24 resmi dilinin tamamında bulunmaktadır.
Dil teknolojileri ve yapay zeka uygulamaları, konferans çevirisinde hala istenilen düzeye ulaşamamış olup, hazırlık aşaması ve terim önerisi gibi soyut aşamalarda yardımla sınırlıdır.
Toplantıda, belge kapsamında; dil teknolojileri ve yapay zekanın terminoloji yönetimi, konuşma tanıma ve konferans yönetimindeki kullanımına da dikkat çekildi.
AB belgesine göre; dil teknolojileri ve yapay zekayı dil verimliliğinde daha etkin kılmak için üstesinden gelinmesi gereken birtakım zorluklar hala mevcut. Bu zorluklar arasında; bu teknolojilerin mesleki alanda kullanımına yönelik çekince ve bununla nasıl başa çıkılacağı, teknolojinin kullanımına yönelik iyi düzenlenmiş eğitimsel veri eksikliği ve ‘’çeviri üretimi dil uzmanlarının elinden alındığında artık onlara ihtiyaç duyulmayacağı ve işlevlerini yitirecekleri’’ algısı gösteriliyor.
Dil teknolojileri ve yapay zeka kullanımındaki artışın, dil uzmanları için açık ve net faydaları söz konusu; sıradan işleri hızlı ve kolayca hallederek, dil uzmanlarının, yaratıcı kısımlar üzerine daha çok zaman ve enerji ayırabilmesine olanak tanıyor.
İlk olarak, AB, değişen koşullara uyum sağlamak için bir dizi operasyonel gelişme sürdürüyor. Bu bağlamda, 2018’de, 24 AB dilinde dil teknolojisi koordinatörlüğü pozisyonu oluşturuldu. CAT Ağı ve CAT Yardım Hattı kuruldu. Söz konusu yardım hattı; Bilişim teknolojileri Yardım Hattı ile işbirliği içerisinde, tüm AB dillerinde birebir gönüllü destek sağlayan çevirmenlerden oluşmaktadır.
AB’nin dil teknolojileri ve yapay zekaya olan bağlılığının vurgulandığı IAMLADP Yıllık toplantısı ve sunulan belgede, dil teknolojileri ve yapay zeka; ‘’alfabe ve matbaanın icadından sonra dilde 3. devrim’’ olarak adlandırıldı.
KAYNAK
