Rusça öğrenenler genel olarak fiillerin ne kadar zor olduğundan söz eder. Tabii ki Türkçenin farklı bir aileye ve görüşe sahip olması nedeniyle, zor olduğu bir miktar kabul edilebilir. Ancak bana Rusçayı sevdiren çok değerli hocamın da hep söylediği gibi unutulmamalıdır ki, zor diye bir şey yoktur :) Özellikle önekli fiiller konusundaysanız, hayal gücünüzü zorladığınız ve elbette mantığınızı devreye soktuğunuz bir öğrenme sürecindesiniz demektir. Bu öğrenme sürecini biraz daha zevkli hale getirmek için gelin öncelikle ana dilin ve Rusçanın fiillerdeki bakış açısını basitçe ele alalım:
Rusça- Türkçe Eylemlerdeki Dil Dünya Görüşü
Konfüçyüs’ün dediği gibi “düşünce dilden, dil düşünceden doğar”. Her dilin kendi dünyası, barındırdığı bir kültür ve hayat görüşü vardır. Dil de milletlere ait bu unsurlar doğrultusunda gelişmiş ve evrilmiştir. Bu yüzden her milletin dili, o milletin ruhunu ve bakış açısını yansıtır. Yabancı dil öğrenirken fark ederiz ki milletlerin bakış açısı insanların hayatlarına, edebiyatlarına, kültürlerine yansıdığı gibi dillerine de yansımıştır. Bu farkı dilbilgisinde de açıkça görebiliriz. İki dili karşılaştırma yaparak incelemek daha iyi anlamamızı sağlayacaktır. O halde Rusça ve Türkçe dil çiftine bir göz atalım:
-Türkçede yargı yüklemdedir ve neredeyse her durum için farklı fiiller türetilmiştir.
-Fiil tek başına okunduğunda cümle ile ilgili pek fazla ipucu vermez. İnce detaylar yoktur.
– Kullanılan fiil, farklı unsurlarla şekillenir.
-Fiiller önlerine gelen kelime ve kelime gruplarıyla anlam ilişkisine girerek aynı fiilden bambaşka anlamlar çıkarır:
Çocuk okula gitti. (Somut anlam)
Aklım başımdan gitti. (Soyut anlam)
Rusçaya bakıldığında her duruma uygun fiil yoktur. Her duruma ve fiile uygun önekler vardır.
-Aynı fiil kökünden farklı önekler getirilerek bambaşka anlamlar çıkarılır.
-Rusça daha çok insan odaklıdır.
-Tek bir kökten farklı öneklerle farklı nesnelere yönelik fiiller türetilebilmektedir.
Buradan da anlaşılacağı gibi önekler söylenen düşünceyle ilgili oldukça fazla ipucu verir. Öneklerle aslında fiil bize kişinin kurduğu düşünceyi, cümleyi çok güzel açıklar. İşte önekli fiilin güzel yanı da budur. Söylenen cümlenin her ince ayrıntısı beyinde görselleşir ve alıcıya aslında güzel bir betimleme sunar. Önekli fiiller bize o kadar güzel durumu canlandırma fırsatı sunar ki, öğrenme sürecinde eğlenirken, düşünüyorum öyleyse varım deyip başlarsınız senaryo yazmaya. Sizin için seçtiğim, başlıca özelliklerini gösterdiğim önekleri aşağıdaki şemalardaki gibi kullanacağımız fiille birlikte görselleştirebiliriz. Dil öğreniminde keşfinizin bol olması dileğiyle!
Kaynakça
Konulara Göre Rusça KPDS Hazırlık Soruları – Önekli Fiiller, Dr. Elena Napolnova Demiriz
