İspanya ve Meksika başta olmak üzere İspanyolca, dünyanın birçok yerinde konuşulan ve geçerliliği olan bir dildir. İşte, Hint-Avrupa dil ailesinin üyesi olan romans dili İspanyolca hakkında ilginç bilgiler…
Dünyanın En Uzun Özel İsimleri
Dünyanın en uzun özel isimleri genellikle İspanyolcadır. Hatta bazen kısa bir paragraf boyutuna kadar ulaşabilen isimleri vardır. Peki İspanyolca özel isimler neden bu kadar uzun hiç merak ettiniz mi?
Sebebine gelince, tarihte yer alan her azizin bir günü vardır ve o günde doğan çocuğa o azizin ismi verilir. Hatta başka azizlerin isimleri de onurlandırmak için eklenir. Bu duruma bir de hem annenin hem de babanın soyadı eklenince destansı İspanyol isimleri ortaya çıkmış olur. Soyadlarındaki ilk soyad; baba tarafına, ikincisi ise anne tarafına aittir.
Örneğin; ünlü ressam Frida Kahlo’nun tam adı “Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderon”, Salvador Dalí’nin “Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech” ve Picasso’nun ise “Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Ruiz y Picasso” dur.
Arapçanın Etkisi
İspanya’daki 800 yıllık Arap egemenliği kendini dilde de göstermektedir. Hatta İspanyolcada “Al” ile başlayan kelimelerin çoğunun Arapçadan geldiği düşünülmekte. İşte Türkçedeki anlamlarıyla birlikte kökeni Endülüs Arapçası olan bazı İspanyolca kelimeler:
Alfrombra – Alhánbal- الحنبل (Halı)
Almohada – Almuhádda – اَلْمِخَدَّة (Yastık)
Aljibe- Aljubb – اَلْجُبّ (Kuyu)
Álgebra– Al-ŷabr- الجبر ( Cebir)
Günümüzde İspanya’da genç nesil tarafından fazla bilinmese de yaşça büyük İspanyolların kullandığı Endülüs Arapçası kökenli İspanyolcaya yerleşmiş birçok deyiş vardır. Örneğin:
‘’İnşallah’’ ifadesi “Si Dios Quiere”
“Allah korusun” ifadesi “Que Dios Guarde”
“Yüce Allah” ifadesi “Bendito Sea Dios” olarak dilde yerini almıştır.
İspanyolca Bölgelere Göre Değişiyor
Geniş bir coğrafyada konuşulan İspanyolca lehçe ve diyalektik özellikler içermektedir. İspanya’da adalar da dahil olmak üzere 17 özerk bölge bulunmaktadır. Hatta bazı özerk bölgeler kendi dillerini oluşturmuştur. Bizlerin İspanyolca olarak bildiğimiz dil “Castellano” yani “Kastilya” dilidir. İspanya’da konuşulan diğer diller ise Katalanca, Galiçyaca ve Baskçadır.
Katalanca: Andorra ve Balear Adaları’nın da resmi dili olan Katalanca, Aragon ve Valensiya eyalatleri ile İtalya’nın Sardinya Adası’nın da bazı doğu bölgelerinde konuşulur. Katalanca da İspanyolca gibi bir Latin dili olsa da gelişim süreci farklı olup Gallo-Romans dil grubuna, dolayısıyla Kuzey İtalya dilleri ile Fransızcaya daha yakındır. İspanyolca ile bir çok benzerlikleri olsa da İspanyolların bir çoğu Katalancayı anlayamaz. Katalonya’da hem İspanyolca hem de Katalanca resmi dildir. Katalonya yerli nüfusunun %95’i Katalancayı anlarken Katalanca okuma-yazma-konuşma oranı % 47’dir.
Galiçyaca: İspanya’nın Galiçya bölgesinde konuşulan bir dildir. İspanyolca ve Portekizce’ye çok benzer. Latin kökenli bir dildir; Kelt kültürünün ve Arapçanın etkisi de görülür.
Baskça: İspanya’nın kuzeyindeki Bask ve Navarro bölgesinde ağırlıkla kullanılmaktadır. En farklı ve öğrenilmesi en zor dil olarak belirtiliyor. Hint-Avrupa dillerinin İber Yarımadası’na yayılmasından önce bölgede kullanılan eski dilin günümüze ulaşan şekli olduğu ve dünyada konuşulan başka hiçbir dille akraba olmadığı düşünülüyor. Dilbilimciler, Baskçayı “izole dil” olarak tanımlıyor.
İspanyolcada En Çok “E” Harfi Kullanılıyor
E harfi %16.78 oranla İspanyolcada en çok kullanılan harftir. E harfini, %11.96 oranla A harfi, %8.69 ile O harfi ve %7.88 oranla L harfi takip eder. En az kullanılan harf %0.01 oranla W harfidir. Harfler kullanım oranlarına göre en yüksekten en aza doğru şu şekilde sıralanır:
” E, A, O, S, R, N, I, D, L, C, T, U, M, P, B ,G ,V, Y, Q, H, F, Z, J, X, K, W “
En İyi ve En Kötü İspanyolca Nerede Konuşuluyor?
İspanyolca uzmanı dilbilimciler dünyadaki en kaliteli İspanyolcanın İspanya’nın Valladolid kentinde, en kötüsününse Peru’da konuşulduğunu söylüyor.
İSPANYOLCADA EN ÇOK KULLANILAN SOYADLAR VE ANLAMLARI
del Bosque – Ormanlı
Delgado – İnce, Zayıf
Calderón – Kazancı
Guerrero – Savaşçı
Caminero – Yürüyen kimse
Espinoza – Dikenli
Fuentes – Pınarlar
Rivera – Nehir
Fuegos – Ateşler
Iglesias – Kiliseler
Flores – Çiçekler
Reyes – Krallar
Rubio – Sarışın
Montero – Avcı
Pérez – Pedro’nun oğlu
Torres – Kuleler
Vermiş olduğu bilgilerle yazıma katkı sağlayan arkadaşım Ángel Callau Padrón’a teşekkür ederim…
Kaynakça
Görseller