Dil Öğretim Yöntemleri: Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi

Merhaba Sevgili ÇeviriBlog okurları, yeni bir yazı serisi ile sizlerleyiz!

Dil öğretim yöntemlerini sırasıyla anlatacağımız serinin ilk yazısında “Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi”nden bahsedeceğim.

İngilizcede The Grammar Translation Method olarak kullanılan yöntemin Türkçe karşılığı Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi’dir. Bu yöntemin temeli 1840’lı yıllardaki Prussian Method’a dayanır. 19. yy’ın ortalarından itibaren bu yönteme karşıt fikirler ortaya çıkmıştır. Günümüzde kullanımı azalsa da hâlâ bu tekniği benimsemiş öğretmenler ve eğitim sistemleri vardır.

Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi adından da anlaşılacağı üzere çeviri odaklı bir yöntemdir. Bu yöntemde bir teori yoktur. Öncelikli olarak hedef dilin dilbilgisinin detaylı şekilde öğretilmesi amaçlanır. Dilbilgisi öğretimi tamamen ezber odaklıdır. Öğrenciler dilbilgisi kurallarını ezberlemeye ve hafızalarında tutmaya çalışır. Dilbilgisinin ancak ezberle öğrenileceği savunulur. Dilbilgisi öğretiminde şemalar kullanılır. Dilbilgisi ile ilgili bir sunum yapılır ve kurallara değinildikten sonra bu kurallara ilişkin örnekler verilir. Dilbilgisi kuralları tamamen ezberlendikten sonra ise ana dil ve hedef dil arasında çeviriler yapılır. Örneğin ana dili Türkçe olan İngilizce öğretimi yapılan bir sınıfta, öğretmen tahtaya Türkçe bir cümle yazar ve öğrencilerin İngilizceye çevirmesini ister ya da tam tersi yapılır. Bazen cümleler yerine bir paragraf çevirisi yapılması istenir.

Temelde okuma ve yazma becerilerine odaklanılır. Dinleme ve konuşma becerileri ile ilgilenilmez. Ana dil ve hedef dilden kelimelerin bulunduğu listelerle kelime öğretimi amaçlanır. Hazırlanan bu listelerde öğrenciler, ana dil ve hedef dil çiftlerindeki kelimelerin karşılıklarını görür. Kelime öğretiminde aynı zamanda sözlük çalışmaları da yapılır. Kelime seçimleri ise kullanılan okuma metinlerine dayanır. Kelimeler metinlerin içeriklerine göre seçilir. 

Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi edebi dilin, konuşma dilinden üstün olduğunu savunur. Bu yüzden dilin öğrenim amacının o dilin edebi eserlerini okumak olarak açıklar. Öğrencilerin seçim hakkı ya da derse ilişkin plan yapma hakkı yoktur, her şey öğretmenin kontrolündedir. Aksi takdirde karmaşık ve verimsiz bir ortam oluşur. Öğretmenler sadece yazma ve okuma becerilerine odaklanır çünkü çeviri yapabilmek için sadece bu iki becerinin gerektiğini savunur. Öğrencilerin yaratıcılık becerilerini desteklemez. Öğrencilerin görevi dilbilgisi kurallarını ezberlemek ve öğretmenin onlara sorduğu soruları cevaplamaktır.

Temelde dilbilgisi ezberi ve her şeyi çevirmeye odaklanan Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi’ne değindik. Peki siz bu yöntemle ilgili neler düşünüyorsunuz?