Herkese merhaba.
Bugün, özellikle üniversite tercihi yapacak öğrencileri ilgilendiren bir röportajla tercih sürecine yönelik soruları cevaplandıracağım.
Tercih döneminin, eğitim hayatımızın kalan kısmını şekillendirmesi ve hayatımızı belirli bir yöne sokması sebebiyle önemi büyük, bu sebeple kendimiz için en doğru kararı vermek büyük önem taşımakta.
Tam da bu yüzden bu denli önemli bir kararı vermek hiç de kolay değil ancak kendini ve ne istediğin tanımak, hedeflerin doğrultusunda kapsamlı araştırmalar yapmak, ‘bir bilene sormak’ veya aynı süreci zaten deneyimlemiş kişilerden fikir almak oldukça yararlı olacaktır.
Bu noktada yapacağım her bir önerme kendi deneyimlerim ve araştırmalarımın nihai sonucudur.
Dil bölümü öğrencileri olarak, gerek eğitim süreci gerekse tercih sürecinde sorularımıza cevap alacağımız yönlendirme ve kaynaklar bulmak oldukça sınırlıdır. Genele baktığımızda istatistiksel bir azınlığı oluşturmamız bunun temel sebebi olsa da bu yolda karar vermek isteyen pek çok öğrenci olduğunu biliyoruz.
Tercih döneminde konuya dair soruların doğru cevaplanması büyük bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyacı en doğru nasıl karşılarız diye sorduğumuzda ise aklımıza ilk gelen cevap, tercih dönemindeki bir dil bölümü öğrencisi ile röportaj yapmak oldu.
Röportajı, cevaplara en çok ihtiyaç duyan ilk ağızla, tercih sürecinde olan bir öğrenci arkadaşımızla yapmak güncel süreci takip edebilmemiz açısından oldukça heyecan verici.
Herkese keyifli okumalar dilerim.
Çeviribilim ve Mütercim-Tercümanlık bölümleri arasındaki farklar nelerdir?
Çeviri eyleminin tarihsel süreç içerisinde bir bilim alanı olarak incelenmeye başlanması ile mütercim tercümanlık eğitimi önce küresel anlamda, sonra da Türkiye’deki üniversitelerde çeviribilim olarak dönüşüme uğradı. Şu anda çeşitli üniversiteler bu isimle çeviri eğitimlerini vermekteler. Bu noktada çeviribilimi ve mütercim tercümanlığı birbirinden ayıran birkaç fark var. Her ikisi de çeviri yeterliliklerini sağlamak üzerine öğrenci yetiştiren bölümlerdir ancak çeviribilim bölümlerinde mütercim tercümanlığa göre biraz daha farklı bir müfredat uygulanmaktadır. Daha teorik ve bilimsel içerikler; çeviri teorisi, çeviri eleştirisi ve çeviride araştırma tekniği gibi eğitimler bu bölümün dersleri arasında bulunmaktadır.
Mütercim-Tercümanlık bölümlerinde en az ikinci bir dil eğitimi mevcut mu? Hangi üniversitelerde mevcut ve ikinci dil olarak hangi dillerin eğitimi veriliyor?
Evet mevcut, ülkemizde birkaç üniversite hazırlık yılı itibariyle tüm eğitim süresinde çift dilde eğitim vermektedir ancak bunun yanı sıra tek dilde çeviri eğitimi veren bölümlerde de, okula göre değişiklik göstermekle beraber, 2. yabancı dil seçmeli yahut zorunlu olarak verilir. İngilizce Mütercim Tercümanlık bölümleri; Almanca, Fransızca, Arapça, Japonca, Çince, Rusça vb. başta olmak üzere 2. yabancı dil eğitimi vermektedirler. 2. yabancı öğrenimi temel düzeyde eğitimle başlar ve o dilde çeviri yapabilme yeterliliği üzerine devam eder. Buna ek olarak bazı okullarda Çift Anadal ve Yandal eğitimleri alma imkanı bulunmakta. Bu programlarla farklı bir fakülteden bir bölüm okuyabileceğiniz gibi, kendi fakültenizde farklı bir dilde eğitim veren çeviri bölümünü de okuyabilirsiniz. Tercih edeceğiniz okullarda bu programların varlığını özellikle araştırın.
Mütercim-Tercümanlık bölümlerinde hazırlık programı nasıl gerçekleşmektedir? Çift dilli eğitim veren okullarda hazırlık eğitimi benzer midir?
Hazırlık sınıflarının temel amacı, öğrenciyi bölüme geçmeden yani alan derslerini almaya başlamadan önce belirli bir dil seviyesine getirmek, hazırlamaktır. Bu noktada hazırlık sınıflarında ÖSYM’nin çoktan seçmeli sınav formatından daha farklı bir yol izlenmektedir. Hazırlık sınıflarındaki eğitim, öğrenciyi eğitimini aldığı yabancı dilde 5 temel beceriyi (Listening, Speaking, Reading,Writing, Grammar) geliştirme üzerine odaklıdır.
Bu format tüm hazırlık sınıflarının genel kuralıdır, konu Mütercim Tercümanlık bölümüne gelince ise sistem pek değişmez ancak alınan derslerin seviyesinde diğer bölümlere göre fark vardır. Zaten YDT sınavında başarı göstererek bir yabancı dil bölümünü kazanan öğrenci, hazırlık sınıfına da belirli bir seviye ile başlar. Bu noktadan sonra öğrenci aldığı eğitimle her bir beceride kendini geliştirmeye odaklanmalıdır.
5 Temel beceri çerçevesinde verilen hazırlık eğitimini biraz daha açıklamak gerekirse şunları söyleyebiliriz:
- Grammar dersleri, zaten YDT sınavından da yakından bildiğiniz bir formata sahiptir. Bu derste öğrendiğiniz yabancı dilin dil bilgisi kurallarını bilmeli ve bunları uygulayabilmelisiniz. Sınav soruları da bu çerçevede oluşturulur.
- Reading dersleri, tamamıyla metin ve makale okumaları ile geçer. İçerikleri seviyelere göre değişiklik göstermekle beraber, size yeni kelimeler öğretmeyi, öğrendiğiniz grammar bilgilerini bu okuma parçalarıyla tamamlamanızı ve pratiğe dökmenizi sağlar. Hazırlık dersleri arasında oldukça önemlidir çünkü okuduğunu iyi anlamak diğer dil becerilerinde de iyi olmanızı sağlar.
- Listening dersleri, dinleme parçalarını anlama üzerinedir. Basit seviyede dinleme parçaları ile başlayıp seviyesi giderek artan konularla duyduğunu anlama ve aktarabilme şeklinde test edilir. Sınavlar özet çıkarma, metinlerdeki boşlukları doldurma, bağlamsal uyumu yakalama şeklinde yapılabilir.
- Writing dersleri, öğrendiğiniz hedef dilde size yazılı olarak cümle kurmayı öğretir. Bu ders için de yine belirli bir grammar ve kelime seviyesine sahip olmak gereklidir. Küçük metinler yazmayı öğretmek ile başlayan eğitimler, Essay -makale- yazmayı öğrenmekle devam eder. İçeriğine göre sınıflandırılan pek çok Essay türü vardır ve öğrenciler bu ders ile çeşitli konularda, akademik düzeyde makaleler yazmayı öğrenirler. Sınavlarda ise aynı şekilde belirtilen türde belirli bir konuda, istenilen kelime sayısıyla bir makale yazmanız istenir.
- Speaking derslerinde ise belirli konular çerçevesinde size eğitiminizi aldığınız dilde konuşma öğretilir. Dersler bol pratikle ve konuşmayla geçer. Sınıf içerisindeki iletişim oldukça önemlidir. Ders içeriği olarak belirlenen konular hakkında araştırmalar yapılarak söz hakkı almak gelişimin büyük bir parçasıdır. Sınavlar da yine belirlenen bir konu üzerinde konuşmanızla gerçekleşir; aksan, cümle yapıları, kelime bilgisi notlandırmalar için önemlidir.
Buna ek olarak iki dilde eğitim veren mütercim tercümanlık bölümlerinde de hazırlık sınıfı benzer sistem ile uygulanmaktadır, tek fark aynı dersleri aynı sene içerisinde almak ve her iki dilde de başarılı olmaktır.
Hazırlık sınıfını başarıyla tamamlamış bir öğrenci tüm becerilerde kendini geliştirmiş bir şekilde bölüm derslerini almaya hazırdır ve tamamıyla çeviri derslerine yönelebilir.
Eğer hazırlık sınıfını okumak istemiyor ve zaten kendinizi yeterli görüyorsanız okulunuzun muafiyet sınav takvimini takip ederek bu sınavlara girebilirsiniz.
Muafiyet sınav tarihleri ve formatları okula göre değişiklik göstermekle birlikte Eylül’de, yeni eğitim yılından 1-2 hafta öncesinde yapılır. Sınav içerikleri okullara göre değişiklik gösterse de genelde yukarıda bahsettiğimiz 5 temel beceri üzerine yapılır.
Mütercim-Tercümanlık bölümünden mezun olanlar için iş olanakları nelerdir?
Çeviri her dilde, her alanda ve her zaman ihtiyaç duyulan bir eylemdir. Bu noktada isterseniz kamu kurumlarında, isterseniz de özel sektörde pek çok iş imkanı elde edebilirsiniz. Çeviri eylemi başlangıç olarak iki alana ayrılır: Yazılı Çeviri ve Sözlü Çeviri.
İster yazılı çeviri ister sözlü çeviri olsun her ikisinin de çeşitli uzmanlık alanları vardır. Çeviri hizmetleri içerisinde onlarca dala ayrılan uzmanlık alanlarından istekleriniz ve yeterliliğinize göre seçim yaparsınız. Yaptığınız seçim doğrultusunda, gereken terminoloji bilgisine sahip olarak bu alanda uzmanlaşabilirsiniz.
Çeviri şirketleri başta olmak üzere; Freelance çeviri sitelerinde, farklı bir sektörden olan ama çevirmenle çalışma ihtiyacı olan diğer özel şirketlerde, Dışişleri Bakanlığı’nda, çevirmen ihtiyacı olan çeşitli diğer kamu kuruluşlarında iş bulma imkanı oldukça yüksektir.
Dil laboratuvarındaki uygulamalar ve faydaları nelerdir?
Dil laboratuvarında Ardıl Çeviri ve Simultane / Eşzamanlı Çeviri eğitimi verilmektedir. Öğrenciler kabin içi eğitimi alarak ardıl ve simultane çeviri yaparlar. Kabinler çevirmenler için gereken ekipmanlardan oluşur. Bunun yanı sıra çevirmenlerin yeterlilik göstermesi gereken teknolojik donanım da laboratuvarlardaki bilgisayar sistemleri ve özel programlarla sağlanır.
Bonus: Tüm bu sorulara ek olarak iki konudan daha bahsetmek istiyorum.
Okula başlamadan veya sektöre girmeden pek fark etmediğimiz bir gerçek var. Çeviri süreci sadece “çeviri yapmak” eyleminden ibaret değildir. Çeviri işini müşteriden alıp müşteriye teslim edene kadarki süreçte çeviriyle alakalı birçok iş yapılmaktadır. Edit, Redaksiyon, Machine Translation Post-Editing (MTPE), Son Okuma, Proje Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi gibi çeviriyle bir bütün şeklinde ilerleyen pek çok çalışma alanı bulunmaktadır. Bu sebeple tüm tercih ve isteklerinizi bu bilgiler doğrultusunda yapmak daha geniş bir yelpazede kararlar almanızı sağlayacaktır.
Ayrıca tüm tercih önerilerinde bahsedildiği üzere ben de hatırlatmak isterim: Tercihlerinizi, bulunduğunuz sıralamanın en az 5 bin üzeri ve altı olacak şekilde yapın ki geçmiş yıla oranla beklenmedik bir fark oluştuğunda tercihiniz olumsuz etkilenmesin. Ve yine eklemek isterim ki İngilizce dışında farklı dillerdeki çeviri bölümlerine de uzak olmayın, araştırarak ve isteyerek tercih edildiğinde ve yeterli olunduğunda, her dilde ve her sektörde çeviri ihtiyacı karşılanabilir.
Hayat boyu aldığınız her karar sizi mutlu kılsın.
Tercihleriniz tutkunuz haline gelsin ve bir ömür o tutkuyla yaşayın.
Çeviriyle kalın.
