2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü

Otizm Nedir?

​Otizm; algı bozukluğuna neden olan organik bir hasardır. Bu hasar değişik biçimde algılama ve algıların beyinde farklı yorumlanması, davranışlarda farklılıklara neden olur. Yani otizm, sosyal iletişim oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur. 

Bu organik hasar genellikle üç yaşından önce başlar ve ömür boyu sürer. Sosyal etkileşim ve iletişim sorunları yaşatan otizm, sınırlı ve tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir rahatsızlıktır. ​Beyin işlevlerinde biyolojik veya organik defektin bulunduğu yaygın bir gelişimsel bozukluktur. Otizm spektrum bozukluğunu yaşayan bireyler arasında hem ciddi öğrenme güçlükleri yaşayanlar hem de IQ’su normal olan bireyler vardır.

​Otizm spektrum bozukluğunun genetik, ailesel ve çevresel etmenlerden kaynaklanan bir bozukluk olarak tanımlanmasından günümüze kadar geçen yarım yüzyıllık süre içinde beyin anatomisi, fizyolojisi, histolojisi ve işlevleri alanında yapılan çalışmalar, bu karmaşık sendromun nörobiyolojik bir bozukluk olduğunu ortaya koymuştur. Aynı zamanda bireyin sosyal ilişkilerini, iletişim becerilerini, ilgi ve davranışlarını da olumsuz yönde etkilediğine dair önemli veriler sağlanmıştır, fakat yapılan çalışmalara göre otizm spektrum bozukluğuna yol açan beyin bölgelerinin ve düzeneklerinin kesin olarak saptanabildiğini söylemek olası değildir. Yani; Otizm spektrum bozukluğu konusundaki bilgiler, henüz bu bozukluğun önlenmesi ya da temel belirtilerinin uygun tedavisi için yeterli değildir.

Otizmin Nedenleri Nelerdir?

​Otizmin neden oluştuğu net olarak bilinmemektedir, ancak bazı araştırmacılar çevreden gelen uyarıcıların işlendiği beyin bölgelerinde fonksiyonel bozuklukların otizme neden olabileceğini düşünürken, bazıları vücuttaki kimyasal maddelerin salgılanmasındaki dengesizliklerle alakalı olduğunu düşünmektedir. Aynı zamanda Psikolojik ortamdaki hiçbir etkenin de otizmle alakalı olmadığı araştırmalara göre kanıtlanmıştır.

 Otizmin Belirtileri

Otistiklerde, etkilenme dereceleri değişse de aşağıdaki ortak özellikler görülür;

✓ Sosyal ilişkilerde güçlük, konuşma güçlüğü,

✓ Sessiz iletişimde zorlanma,

✓ Oyun oynama ve hayal gücünü kullanmada zorlanma,

✓ Değişikliklere karşı tepki ve direnç gösterme.

Otizmin Tipik Özellikleri

Otistik bir çocuk;

✓ Başkalarına karşı ilgisizdir. 

✓ Göz temasından kaçınır. 

✓ Başkaları ile kendiliğinden iletişim kurmaz.

 ✓ İsteklerini bir yetişkinin ellerini kullanarak belirtir. 

✓ Diğer çocuklarla oynamaz. 

✓ Sürekli bir konu üzerinde konuşur. Sebepsiz şekilde ağlar, güler ve sebepsiz davranışlarda bulunur. 

✓ Anlamsız sözleri üst üste tekrarlar. 

✓ Nesneleri tutup sürekli döndürmekten hoşlanır. Değişiklerden hoşlanmaz. 

✓ Yaratıcılık gerektiren oyunlardan hoşlanmaz.

 ✓ Kimileri yaratıcılık gerektirmeyen bazı işleri oldukça hızlı ve iyi yapar.

Otizmin Çeşitleri

Asperger Sendromu

​Asperger sendromunda da, sosyal etkileşim becerilerinde yetersizlik ve bazı konularda çeşitli takıntılar görülmektedir. Otizmden farkı, dil ve zihin gelişiminde gerileme görülmemesidir. Asperger sendromu, saptanan kişilerin sözel işlevleri, sözcük dağarcıkları ve dilbilgisi gelişimlerinde bir sıkıntı yaşanmaz. Ancak, görsel-algısal işlevlerde yetersizlikler görülmekle birlikte çoğunda denge sorunları da görülebilmektedir.

Çocukluk Dezintegratif Bozukluğu​

​Bu hastalığın tanısı konmuş çocukların, doğumdan sonra en az iki yıl içindeki gelişimleri normal ilerler fakat bozukluğun başlamasıyla, daha önce kazanılmış olan beceriler hızla yitirilip otizmin belirtileri ortaya çıkmaya başlamaktadır. Zihinsel becerileri ise ileri derecede zihin özürlü düzeyine kadar gerileme gösterebilmektedir. Hastalığın tanısı konmuş çocuklar birkaç yıl içinde otistik çocuklarla benzer özelliklere sahip hale gelmektedir.

Atipik Otizm

​Atipik otizmi rahatsızlığında, otizmin temel belirtileri tam olarak karşılık bulmaz ve zamanla iyi eğitim, elverişli şartlarla belirtiler tamamen ortadan kalkabilir. Rahatsızlığı yaşayan bireyler ise mizah ve cinsel ilişkiler başta olmak üzere insan ilişkilerinde hep ciddi sorunlar yaşamaktadırlar fakat dil gelişiminde yaşanan güçlük ve aksaklıklar zamanla normale dönebilir. Öğrenme zorlukları yaşayabilirler ve ilgi alanları pek çeşitlilik göstermez. Bu kişilerde takıntılar, ritüeller ve panik ataklar sık görülebilmektedir.

Rett Sendromu

​Rett sendromu, kız çocuklarında ortaya çıkan genetik bir otistik spektrum bozukluğudur. Doğumdan sonraki ilk beş aylık dönemde normal gelişim gösteren çocuklarda görülür. Sendromun belirtilerinin kendisini göstermeye başlamasıyla birlikte, kişinin baş büyümesi yavaşlar, el becerileri zamanla yitirilir ve birey takıntılı el hareketleri yapmaya başlar, zamanla da tüm beyinsel becerilerini kaybeder.