İşitme ve konuşma engelli ya da kendini sözel olarak ifade edemeyecek seviyede dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin; duygu ve düşüncelerini, eğitim, iş, sağlık, sosyal yaşam, kamusal alan, hukuki durumlar veya buna benzer hallerde çevreleri ile iletişimine yardımcı olan, Türk İşaret Dili (TİD) gramer yapısı ve yazım kurallarına göre tercümanlık yapabilme becerisine sahip nitelikli kişilere “İşaret Dili Tercümanı” denir.
Meslek Eğitiminin Düzenlendiği Yerler
İşaret Dili Öğreticisi ve Tercümanı mesleğinin eğitimi, Halk Eğitim Merkezleri ve uygun görülecek merkezlerde verilmektedir. Programın uygulanabilmesi için kişisel gelişim alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır.
Mesleki Sertifika Programı Koşulları
▪ Ön lisans veya lisans mezunu olmak,
▪ İşitme engellilerle iletişim kurabilecek bedensel ve fiziksel yeterliliğe sahip olmak,
▪ 18 Ocak 2011 tarihli ve 27819 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Türk İşaret Dili Sisteminin Oluşturulması ve Uygulanmasına Yönelik Usul ve Esasların Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” değişikliğinde belirtilen esaslar çerçevesinde programı bakanlıkça hazırlanan İşaret Dili Kursuna katılarak belge almış olmak.
Eğitim Süresi ve İçeriği
Meslek programının eğitim süresi ilk adımda 120 saat, ikinci sertifika programı müfredat gereği 200 saattir. Toplamda 320 saati tamamlayan öğrenci/kursiyerin yaşam boyu kullanabileceği ve mesleki gelişmesine yararlı olabilecek, üretken, bilim ve teknoloji üretimine yatkın, beceri düzeyi yüksek olarak yetiştirilmesi, iyi ilişkiler kurabilmesi, işe uyum sağlayabilmesi gibi genel bilgi ve beceriler; ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen yeterlikleri kazanması amaçlanmaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına ait güncel olarak kullanılan Türk İşaret Dili (TİD) sözlüğüne de buradan ulaşabilirsiniz ; http://tidsozluk.net
İşaret Dili Tercümanında Bulunması Gereken Nitelikler
Mütercim Tercümanlar Ulusal Akreditasyon Kurumu (NAATI) bir sözlü çevirmende olması gereken nitelikleri şöyle sıralamıştır:
• Analitik düşünme ve sezgi
• Seri düşünme
• Farklı konuşmacılara, aksanlara ve konulara çabuk uyum sağlayabilme
• Dikkatini odaklanabilme gücü
• Anlamı hızlı bir biçimde kavrayabilme
• Fiziksel ve sinirsel ortalamanın üzerinde zorlamalara dayanma gücü
• Mükemmel bir bellek
• Toplum içinde konuşabilme sanatı / işaret dili çevirisinde toplum içinde işaret dilini bütün bileşenleriyle etkili bir şekilde kullanabilme sanatı
• Hoş bir ses tonu/ işaret dili çevirisinde mimik, jest, vücut konumu ve işaretlerin abartısız ve doğal bir şekilde kullanımı
• Yüksek düzeyde entelektüel merak ve entelektüel bütünlük
• Zarafet ve diplomasi
Eğitim Sonunda Verilen Sertifika Programı
Kurs sonunda uygulamalı sınav yapılır. Başarılı olanlara “Kurs Bitirme Belgesi” düzenlenir. Sınavda başarısız olanlara bir sınav hakkı daha tanınır.
İşaret Dili Öğreticiliği ve Tercümanlığı Sertifikası için 18 Ocak 2011 tarih ve 27819 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türk İşaret Dili Sisteminin Oluşturulması ve Uygulanmasına Yönelik Usul ve Esasların Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik” hükümleri doğrultusunda Türk İşaret Dili Bilim ve Onay Kurulu (TİDBO)’nun seçeceği üç üye ile Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevlendireceği bir komisyon başkanı ve üç üye olmak üzere toplam yedi kişiden oluşan bir sınav komisyonu kurulacaktır. Bu komisyon tarafından belirlenen şart ve kriterler doğrultusunda yapılacak sınavda başarılı olanlara “İşaret Dili Öğreticiliği ve Tercümanlığı Sertifikası” verilir.
Program sonunda “İşaret Dili Tercümanlık” sertifikasına sahip olurlar.
Meslekte Çalışma Alanları ve Koşulları
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gibi kamu kurum ve kuruluşlarında çalışabilecekleri gibi ayrıca çeşitli dernek ve vakıflarda da işaret dili tercümanı olarak görev yapabilirler.
Mesleğin gerektirdiği yeterlilikleri kazanan bireyler, kişisel gelişim alanı altında sertifika programından mezun olan kursiyerlere sertifikalarının kazandırdığı yeterlilikler doğrultusunda sektörde çalışabilirler. İşaret dili öğretici ve tercümanlığı yapabilirler.
Ülkemizde işitme engelli bireylerin en büyük problemi iletişimdir. İşaret Dili Öğreticisi ve Tercümanı, işitme engellilere yardım etmek amacıyla hastane, mahkeme ve kamu kurum ve kuruluşları gibi kapalı ve hareketli ortamlarda diğer insanlarla sürekli iletişim halinde çalışırlar. Ayrıca işitme engellilerin ihtiyacından kaynaklı olarak çalışma zamanı değişmekle birlikte tam zamanlı, yarı zamanlı ve hafta sonu da çalışabilirler.
Kaynakça:
- dersimiz.com
- Türk İşaret Dili Çevirisi Kitabı – Zeynep ORAL
