Ülkemizde az sayıda üniversitede bulunan Çağdaş Yunan Dili ve Edebiyatı hakkında Çağdaş Yunanca Dilbilimci ve Çevirmen Tuğçe TUNCA ile bir röportaj gerçekleştirdik, keyifli okumalar dileriz.
Merhaba Tuğçe Hanım, öncelikle bizlere zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz. Bölüme bu yıl başlayan ya da bu bölümü düşünenlere neler önerirsiniz?
Öncelikle bölümü sevmelerini isterim, puanım buna yetti geldim deyip ipin ucunu bırakmasınlar ki seveceklerinden de eminim. Sıkı bir maraton, yeni bir dil, yeni bir macera… Sabırlı olmaları gerekir çünkü alışkın olmadıkları bir dil yapısı; alfabesinden tutun gramer özelliklerine kadar her şey sil baştan olacak, yani İngilizce gibi bir dil değil o açıdan sabırlı olmalılar.
Bambaşka bir eğitim hayatı için başlangıç sürecinde hangi kitapların okunmasını önerirsiniz?
Açıkçası roman okumaktan ziyade Yunanca Dilbilimi, kültürü ve tarihi ile ilgili kitaplar okunması daha iyi olur ama yine en bilineni ve hepimizin okuduğu Nikos Kazancakis – Zorba’yı tavsiye etmeden geçemem. Tabii ben edebi romandan ziyade tarih okumayı daha çok severim ama bu yeni başlayanlar için biraz sıkıcı olabilir, ”zevkler ve renkler” diyelim. O sebeple Ari Çokona’nın Çağdaş Yunan Edebiyatı Antolojisi‘ni edinebilirler. İçinde özet halinde çeşit çeşit çok güzel romanlar var; kendi zevklerine göre seçip okuyabilirler. Edebiyat üzerine çalışmak isterlerse belirttiğim kitabı elinde bulundurmaları gerekecektir zaten.
Evet, Kazancakis’i ünlü yapan roman ve film. Gerçekten değerli bir yapıt. Bir de bilimsel ve kültürel bakımdan örnek verecek olursak genel kültür ve çağdaş Yunan dili/ kültürü açısından tavsiye edeceğiniz kitaplar nelerdir?
Her zaman elimin altında olan üç kitap var; dil ve kültür açısından en akıcı, en anlaşılır şekilde yazılmış kitaplar: Herkül Millas, Yunan Ulusunun Doğuşu ve Geçmişten Bugüne Yunanlılar (Dil, Din ve Kimlikleri). Richard Clogg’un Modern Yunanistan Tarihi kitabını da muhakkak ellerinde bulundurmalarını öneririm. Charles Freeman’dan Mısır, Yunan ve Roma kitabını da çok sevmiştim; 700 sayfaya yakındı, genel kültür açısından da çok iyi bir kitaptı ve ağırlıklı olarak Eski Yunan üzerineydi. Az önce saydıklarımla birlikte bu söylediklerimi Türkçe kaynak olarak ellerinde bulundurmaları yeterli olacaktır çünkü yazılı Yunanca kaynaklar üzerinden daha çok gidiliyor derslerde. Bunları temel öğrenim açısından ellerinde bulundurabilirler.
Tuğçe Hanım, biliyoruz ki bölüme yeni gelenler İngilizce çıkışlı olacaktır. Yeni kazanan biri hangi seviye dil bilirse Çağdaş Yunanca dersleri veya kullanılan kaynakları iyi anlayabilir?
Çoğumuzun İngilizce ya da Almanca çıkışlı olduğunu düşünürsek bu soruyu geçebiliriz. Dil ve özellikleri bakımından ikisine de benzemiyor çünkü. Fakat yapı olarak Almanca gibi Çağdaş Yunanca da sıfat çekimleri, fiil çekimleri vb. bakımından eril-dişil-cinssiz olarak ayrılıyor. Ancak yine de iki apayrı dil, o yüzden sıfırdan başlayacak her yeni kazanan.
Peki, genel Yunan kültürü edinimi açısından önerileriniz nedir?
Öncelikle ben ERASMUS‘la yurt dışında eğitime gitmedim, istedim fakat yapmadım, giden arkadaşlarımdan bir kısmı memnundu bir kısmı değildi. Bizim üniversitemiz o zamanlar yaz için yaz okulları ayarlıyordu, hem eğitim hem tatil bir arada; kalacak yeri temin ediyorlardı, her ülkeden öğrenciler geliyordu ve güzel bir ortam vardı; tüm Yunanca aşıkları bir arada… Bunu da tercih edebilirler, her kültür bir arada, güzel zaman geçirebilirler.
Peki, ikinci bir dil edinimi açısından hangi dil öğrenim tekniklerini önerirsiniz?
Şunu çok iyi anladım ki Yunanca bambaşka bir dil. İçine girdiklerinde anlayacaklar; İngilizcenin yapısından oldukça farklı isim çekimleri, fiil çekimleri, sentakstan tutun da fonetiğe kadar sıfırdan başlamak biraz yorucu olabilir. Çok sistemli çalışmaları ve çok ezber yapmaları gerekiyor. Baştan itibaren kendilerine bir kelime defterleri tutabilirler. Ben öyle 4-5 ajanda biriktirmiştim, mezuniyet zamanına doğru KPDS, YDS kelimeleri diye ayrı bir ajanda yapmıştım, yeni kalıp öğrendiysek onun için ayrı bir ajanda derken ne duyduysam yazardım. Çok faydalı da oldu, artık yeni bir kelime duyduğumda otomatik olarak hatırlıyordum. Burada en önemli nokta kelimelerin hangi kökten geldiği; onu çözdüğünüzde gerisi programlanmış gibi geliyor.
Ülkemizde üniversitelerde iki çeşit Yunanca bölüm var. Biri Eski Yunan Dili, diğeri Çağdaş Yunan Dili. Çağdaş Yunanca bilen biri Eski Yunancayı da anlayabilir mi?
Ne yazık ki anlayamaz. Yani şöyle; Eski Yunanca derslerimiz zaten mevcut ama bakıyorsun ”Ya nasıl bir şey bu?” diyorsun. Kelimeler az çok tanıdık geliyor ama köktü, ekti, zamanlardı derken farklılaşıyor. Örneğin hocamız bize Eski Yunanca bir kelime gösterir ve bunun Çağdaş Yunancadaki halinin ne olabileceğini sorardı. Sonuçta bambaşka bir şey çıkardı karşımıza. Ancak Eski Yunanca temeli olan birisi Çağdaş Yunancayı kolaylıkla öğrenebilecektir. Sıra arkadaşım Eski Yunancayı bırakıp Çağdaş Yunancaya gelmişti ve yapıları daha çabuk çözmüştü. Temeli vardı ama tam tersi olsa zor olacaktı. Şu anda bir Yunan vatandaşı bile Eski Yunancayı çözemiyor, basit bir iş değil yani.
Garip gelecek bir sorum var. Biliyoruz ki filozofların çoğu Eski Yunanistan’dan çıkmış. Bu bağlamda, bölümünüzde, her şekilde felsefeyle iç içe mi oluyorsunuz?
Eski Yunan Edebiyatı derslerinde giriş yaptık ama detaylı veya uzun bir süre ayrılmıyor. Biz daha çok mitolojiyle haşır neşir olduk, komedyalar, tragedyalar üzerinden çeviri yaparak öğrendik dili. Ağırlıklı olarak dil, edebiyat ve tarih dersleri vardı ancak felsefe de bu sürecin bir parçası ve önem verilmeli diye düşünüyorum.
Tuğçe Hanım çok teşekkür ediyoruz. Benim hayatımda duyduğum ilk yabancı dil Yunanca idi. O yüzden Yunancanın apayrı bir yeri var çocukluğumdan beri. Yeniden görüşmek üzere, başarılar ve mutluluklar diliyorum.
