Avrupa Dil Portfolyosu ya da bundan sonra kısaca ‘ELP’ olarak bahsedeceğimiz Portfolyo, herhangi bir (veya birden fazla) yabancı dili öğrenmiş ya da öğrenmekte olan bireylerin öğrenim ve kültürlerarası deneyimlerini kaydettikleri ve paylaşabildikleri, Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programına (CEFR) dayalı bir değerlendirme sistemidir.
Avrupa Konseyi Dil Politikaları Bölümü tarafından oluşturulan ELP, 1998-2000 yıllarında pilot uygulamaya tabi tutulmuş ve Avrupa Diller Yılı olarak kabul edilen 2001’de resmen yürürlüğe girmiştir.
ELP; dil pasaportu, dil biyografisi ve dil dosyası adlı üç bileşenden oluşmaktadır:
Dil pasaportu; bireyin dilsel ve kültürel kimliğini, dil yetkinliğini, deneyimini ve farklı dilleri kullanım durumunu özetlediği sistemdir.
Dil biyografisi; bireyin, öğrenim hedefleri koymasına yardımcı olmakla birlikte gelecekteki dil öğrenimleri için planlama aracı görevi görür. Dil öğrenim öyküsü, dil öğrenim süreç değerlendirmesi, dilsel ve kültürler arası deneyimler ve dil kontrol listeleri olmak üzere dört bölümden oluşur.
Dil dosyası; bireyin öğrenmiş ya da öğrenmekte olduğu dillerdeki çalışmalarından örnekler içerir.
ELP’nin İşleyişi
ELP’nin temeli, Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı tarafından belirlenen beş iletişimsel beceri ölçütüne (dinleme, okuma, karşılıklı konuşma, üretimsel konuşma ve yazma) dayanmakta olup; bu beceriler, 6 düzeyde (a1, a2, b1, b2, c1, c2) değerlendirilmektedir.
Portfolyo, öğrenci özerkliğini, çokdilliğini ve kültürler arası farkındalığını desteklemektedir. Başlıca amaçları şu şekilde sıralanabilir:
- öğrencilerin, öğrendikleri dillerin kullanım ve deneyimlerine şekil ve anlam kazandırmalarına yardımcı olmak,
- dil becerilerini tüm seviyelerde ilerletme çabalarını kabul ederek öğrencileri motive etmek,
- kazandıkları dil ve kültür becerilerinin kayıt ve takibini yapmak (Örn: Dil düzeylerinde ilerleme var mı ya da yurtiçi veya yurtdışında iş arayışları var mı?)
Neden ELP Modeli Benimsenmeli?
ELP’nin nihai hedefi, dil öğrenim ve öğretiminin desteklenmesi ve geliştirilmesidir. Peki, bu model nasıl ve neden uygulanmalı?
Avrupa Dil Portfolyosu;
- Öğrencileri, dil öğrenim sürecinde sorumluluk almaya teşvik eder; sorumluluk alan öğrenci, öğrenimlerindeki başarının sorumluluğunu öğretmenleri ile paylaştıklarını bilirler.
- Öğretmenlerin heterojen gruplarla başa çıkmasına yardımcı olur; öğrencilerin, bireyselliklerinin farkına varmalarını sağlayarak grup içerisinde kişisel hedeflerini gerçekleştirmelerine olanak tanır.
- Öğrencinin gelişimini görünür hale getirir ve bireysel tatmin sağlar. Gelişim göstergeleri açık ve anlaşılır olduğundan, öğrenci hedefinin ne olduğunu ve ne kadar başardığını izleyebilir.
- Öğrencileri ortak bir dilde buluşturarak sınıfta iletişimi teşvik eder; öğrencilerin kendi aralarında ve öğretmen- öğrenci arasında, derse ilişkin gerçekçi ve sağlıklı bir diyaloğa imkan verir.
- İş yerleri ve istihdam söz konusu olduğunda, çalışanın dil yeterliliğini ve başarısını, işverenlerin daha fonksiyonel bir şekilde görüp değerlendirmesini sağlar.
- Dil öğrenimini, Avrupa bağlamında ele alır; Avrupa tarzı ELP ve daha sonra bahsedeceğimiz CEFR yeterlilik düzeylerini önemli ve daha çekici bulan bireyler için fayda sağlar.
- Ülke, dil ve kültür hareketliliğini kolaylaştırır.
Hedef Kitle Kim?
Dil Öğrenenler
Avrupa Dil Portfolyosu, tüm yaşlardan dil öğrencilerinin öğrenim sürecini daha şeffaf hale getirmek için oluşturulmuştur. Dil öğrenen bireyin deneyimini, öğrenimde ne aşamada olduğunu, diğer dil ve kültürlerle olan ilişkisini kaydeder.
Okullar ve Öğretmenler
Öğretmenler, Avrupa Dil Portfolyosunu, öğrencilerinin daha özerk olması adına kullanabilirler. Okullar ise dil öğrenimine ilişkin, okulun tamamı için geçerli bir dil politikası geliştirebilirler.
Karar Mekanizmaları
Sınıf, okul ve en nihayetinde toplumda dil ve kültür çeşitliliği, sürekli gelişen bir gerçeklik konumundadır. Bu çeşitlilik, bir engel ya da çözülmesi gereken bir sorun değil; önemli bir değer ve potansiyel bir faydadır. Avrupa Dil Portfolyosu, tüm toplumun yararına dilsel ve kültürel yeterliliklerini kullanmak ve daha da geliştirmek için iyi kalitede eğitime ilgi duyan tüm bireyleri destekleyen karar mekanizmaları için somut bir araçtır.
İşverenler
Avrupa parlamentosu ve konseyi tarafından oluşturulan Europass adlı online CV’nin önemli bir parçası olarak dil pasaportu, kişinin dil yeterliliğinin özeti niteliğindedir. Dil biyografisi ve dil dosyası ise işverenlere kişinin dil ve kültürlerarası becerilerinin detaylı profilini çizer. Avrupa Dil Portfolyosu, aynı zamanda, iş yerlerinde dil eğitimini sistemli hale getirmek için de kullanılabilir.
Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı (CEFR): Öğrenim-Öğretim Değerlendirmesi
CEFR, bireylerin ikinci/yabancı dil öğrenimini; amaç, içerik ve yöntem odaklı net bir şekilde tanımlayabilmek için geliştirmiştir. CEFR;
- dil öğrenimini kullanılabilirlik açısından değerlendirerek işlev odaklı bir yaklaşım benimser,
- dil becerileri, bu becerilerin kullanım alanları ve söz konusu dil/leri kullanırken çizdiğimiz yeterlilik profili olarak üç boyutu vardır,
- dil becerisini 4 alanda ele alır: algılama (dinleme ve okuma), üretim (konuşma ve yazma), etkileşim (konuşma ve yazma), aracılık (çeviri ve yorumlama).
CEFR, dil kullanımda 4 temel bağlamdan bahseder: sosyal, bireysel, eğitimsel ve mesleki dil kullanımı. bu alanların her biri için mekan, enstitü, kişi, nesne, olay, işlem ve metin gibi bağlam unsurları belirler.
Daha önce bahsettiğimiz algı, üretim, etkileşim ve diğer becerileri CEFR, 6 düzeyde değerlendirir: A1, A2, B1,B2, C1, C2. Bu düzeylerin her birinde her bir beceri için ‘can do’ (…-ebilirim/…-abilirim) şeklinde seçenekler sunar.
Yine bu düzeyler; söz konusu dilin öğrenim sürecinde müfredat, test kitabi, ders ve sınavları karşılaştırma imkanı sunar. (Öğrencinin ders, test ve sınavlarda başarısı tutarlı mı, başarısı bu unsurlarla paralel gidiyor mu?) Elde edilen sonuçlar; müfredatın, öğretim programlarının, öğrenim materyallerinin ve değerlendirmelerin tasarlanması ve güncellenmesinde kullanılabilir.
Avrupa Dil Portfolyosunun misyonu olarak adlandırılabilecek ‘öz değerlendirme’, ELP ve CEFR arasında önemli bir bağlantıdır. Öz değerlendirme; dil becerileri ve dil biyografisi kapsamındaki ‘I can …’ (yapabilirim) tanımlayıcılarıyla yapılmakta ve CEFR’in kollarından biri olan dil pasaportunda özetlenmektedir.
KAYNAK
