Black Friday, Türkçeye nasıl çevrilir? Geçen yıl birçok çevirmen toplanarak hepimizin Black Friday olarak bildiği tüketim çılgınlığı gününe yaraşır bir karşılık bulmaya çalışmıştık. Hiçbiri içimize sinmediğinden, o günü çeviri dünyası için kara bir gün olarak anıp, çeviriden vaz geçmiş; yerelleştirme ile çözmenin daha doğru bir yol olduğunu düşünmüştük. Bu sene yakından gözlem ve yerinde kullanımları izleyerek bir sonuca ulaşabileceğimizi umdum.
Ziya Paşa’nın Lisan* şiirindeki gibi düşünüyor olsa gerek, TDK da genel olarak aynı yolu izliyor, dilin kullanıcılarından fikir alıyor. Fakat yakın zamanda astronot kelimesine karşılık ararken Gökoğlanı gibi mizah/zekâ kokan çevirilerle karşılaşınca geçtiğimiz Cuma’yı es geçtiklerini düşünüyorum.
“İş başa düşer” diyerek ülkemizdeki Black Friday kelimesinin karşılıklarını araştırdım. Çeviri dünyası için keyifli bir gözlem oldu, sizlerle de paylaşmak istedim.
1- Özellikle yabancı kökenli “havalı” markalar riske girmeyerek Black Friday kalıbında ısrarcı oldular.
2- E-ticaret siteleri ise black sıfatı için efsane, şahane, muhteşem, unutulmaz, en güzel gibi olumlu yönlendirmeler kullandılar. “Cuma aşkına” diyenler de oldu!
3- Daha muhafazakâr kimliğiyle bilinen markalar ise geçen seneki tepkilerden sonra Cuma kelimesini pek kullanmak istemediler, kampanyalarını Cumartesi – Pazar ile birleştirerek “şahane hafta sonu, bereketli günler ” gibi tabirlere yer verdiler.
4- Ücretsiz çeviri programlarının basında da hatta birçok sıklıkla kullanıldığına şahit olduk. Günle ilgili haberlerin bir kısmı doğrudan GT ile çevrilmişti ve artık son okuma yapılmaya bile gerek görmeden yayımlanmıştı. Kara Cuma’dan geçtim, Siyah Cuma’yı da gördü bu gözler.
5- Yine e-ticaret siteleri MT ile arayüz üzerinden çeviriyi tercih etmiş ve ortaya ürün isimlerinde ve site içi yönlendirmelerde epey güldüğüm çeviri hataları çıktı. ( Umarım gerçekten MT kullanmışlardır ve işin içinde insan yoktur)
Save up için “kurtarın”
“Flat 50% Off” için “düz 50% kapalı” -yüzde işaretini yerine kullanmaktan bile kaçınmışlar.-
“Up to 80% Off On Top Brands” için ” Markalar üstünde % 80’e kadar kapalı” çevirileri gördüm. Not: Doğrudan firmaları işaret etmemek için küçük dokunuşlar yaptım.
5- “Her şey, her bir, herkes, yalnızca, orijinal, iade, değişim, fiyat” gibi kelimelerin yazımı konusunda e-ticaret sitelerine yazım kılavuzu gönderme isteği hissettim.
Sonuç olarak çevirmenler için yerelleştirmenin hedef kitleye, yaşa, alım gücüne, kurum kimliğine uygun yapılmasının gerekliliğini, doğru yazımın fark yarattığını, bazı kelimelerin özellikle kültürel kökenleri var ise çevirisinin tam yapılamadığını, firmaların satış hedeflerini tutturabilmek için anahtar kelime seçimlerine, kampanya, ürün, yönerge çevirilerinin doğruluğuna en az görseller kadar özen göstermesinin önemini gördüğümüz bir gün oldu.
*Lisanda sayılır öz /Herkesin bildiği söz/Ma’nâsı anlaşılan/Lügate atmadan göz.//
Yeni sözler gerekse/Bunda da uy herkese/Halkın söz yaratmada/Yollarını benimse.
Kaynakça: Senem Kobya Linkedin Çeviri Yazıları
