Arapça, Sami diller ailesindendir. Bu dil ailesinin eski Mısır dilini de içine alan bir Hami-Sami köke bağlı olduğu düşünülmektedir. Sami diller doğu (Babil ve Asur dillerinin bağlı olduğu Akadca) ve batı (Fenike, Nabati ve İbrani dillerini içine alan Ken’ani diller ve Arami dilinin yer aldığı kuzeybatı grubu ile eski ve yeni lehçeleriyle Habeşçe, güney ve kuzeybatı Arapçasının teşkil ettiği güneybatı Sami diller grubu) olmak üzere iki büyük kola ayrılır.
Arapça’nın tarihi, gelişme ve yayılma safhaları bazı ara devreler birleştirilmek suretiyle sadeleştirilmiş bir plan içerisinde şöyle hulasa edilebilir:
1. Eski Arapça, 2. Klasik Arapça ve ona kaynak olan eski edebi lehçeler (VI.-VII. yüzyıllar), 3. Orta Arapça, 4. Yeni (modern) Arapça. Bu son iki safhada edebi yazı diline müvazi olarak devamlı gelişen mahalli lehçeler.
Kısaca tarihine bakıldığında; Arapçanın sahası, Arap yarımadasının kuzeyine kadar uzanırken İslamın yayılmasıyla ve fetihlerle hızla genişlemeye başlamıştır. Arapçanın ilk yayıldığı bölgeler arasında bulunan Suriye’de ahalinin çoğu, bu dile akraba olan Arami dilini konuşuyordu. Esasen Gassani sarayının dili olan Arapça bu bölgede kolayca yayılıp ve günümüze kadar bu toprakların milli dili olmuştur.
Doğuda Irak’ta, İran’a yakın bölgelerde eski tarihlerden beri Fars dili ve kültürü ile temas halinde bulunan Araplar İslam imparatorluğunun İran üzerinden genişleyen fetihleriyle Türk ve Hint kültür sahalarına kadar ilerlemişlerdir. Bu geniş yayılma sahasının çeşitli bölgelerinde günlük konuşma dili gittikçe farklılaşan lehçeler şeklinde devam ederken klasik Arapça müşterek ilim ve sanat dili olarak kalmıştır.
Savaşlar, barışlar, göç etkisi, din ve ülkenin uyguladığı dış ticaret, dış politikanın etkisiyle beraber geçmişten bugüne büyük gelişim gösteren dillerden biridir Arapça. Yalnız bizim ülkemizde değil diğer ülkelerde de en çok konuşulan diller sıralamasında ilk ona girmiştir. Bunda şüphesiz diplomasinin etkisi de yadsınamaz. Mesleki anlamda, biz tercümanlar dışında, diğer meslekler için dil bilmenin ne kadar etkili olduğunu biliyoruz. Birçok pozisyon için “iyi derecede İngilizce bilme” koşulu hepimizin malumu. Yabancı basında geçtiğimiz yıllarda bu konu üzerinde araştırmalar yapmış ve iş yerlerinin bilhassa Arapça bilen kişileri aradığından bahsetmiştir. İş dünyasında size farklılık yaratacak ikinci dilin yerini Arapça almıştır. Nedeni ise, 200 milyon insan, her gün 20’den fazla ülkede bu dili konuşuyor. Güneydoğu Asya’dan Kuzeybatı Afrika’ya, Arapça geniş bir coğrafyada yayılma alanı buluyor.
Arap Dünyası, dünyanın en zengin toplumlarından biri olarak biliniyor. Resmi dili Arapça olan ülkelerin yıllık gayrisafi milli hasılası 600 Milyar Doların üzerinde ve ekonomileri geçtiğimiz 5 yıllık dönem içinde %120 daha büyümüş durumda…
Bu kadar büyük ve artmaya da devam eden Arap iş dünyasında özellikle eğitim, finans, gazetecilik ve inşaat sektörlerinde talep fazla, arz ise düşündüğünüzden çok daha az. Bu bakımdan Arapça öğrenmek, bu arzdan pay kapmak anlamına geliyor.
İngiliz Kültür Heyeti (British Council) tarafından yapılan bir araştırmada geleceğin 10 dili sıralamasında Arapça, İspanyolcadan sonra, ikinci sırada geliyor. Hal böyleyken sıfırdan Arapçaya mı başlasam acaba demekten kendimi alamıyor değilim…
Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle…
Kaynakça:
İslam Ansiklopedisi, Arapça Maddesi, Cilt III.
