Türkiye’de Çeviride Uzmanlık Alanları Eğitimi

Ülkemizde çeviri eğitimi deyince gerek lisans gerek lisans üstü eğitimde  verilen dersler göze çarpmaktadır. Tüm bu eğitim süresince kuramsal ve uygulamalı alanda çeşitli dersler verilmektedir. Diğer yandan sözlü çeviri konusunda da ülkemizde alanında uzman kişiler eğitim vermektedir ve okutulan dersleri de çeşitli uzmanlık yönünde belirlemektedirler. Benim bu yazıda asıl dikkat çekmek istediğim konu çeviride uzmanlık alanları ve özel alan çevirisi eğitimine dair ülkemizde hangi derslerin okutulduğudur.

Uzmanlık alanları eğitimi hemen hemen her üniversitede ders olarak okutulmaktadır. Bu dersler bazı üniversitelerde seçmeli bazı üniversitelerde de zorunlu olarak verilmektedir. Bu uzmanlık alanları derslerinin alanında uzmanı kişilerin vermesi oldukça önemlidir. Örneğin hukuk çeviri ile bağlantılı olarak hukuk bilgi dersi  hukuk alanında yetkin bir kişi tarafından verilmelidir. Ders yoğunluğu nedeniyle bütün uzmanlık alanlarının verilmesi elbette mümkün değildir. Biz de ülkemizde mütercim tercümanlık bölümlerinde okutulan uzmanlık alanları derslerini bölgelere ayırarak genel hatlarıyla derledik. Bu derslerin genellikle seçmeli olduğu söylenebilir. Her üniversitenin müfredatı birbirinden farklı olduğunu özellikle belirtmek gerekmektedir. Dolayısıyla uzmanlık alanları dersleri de çeşitlilik göstermektedir.

Marmara Bölgesi

İlk olarak Mütercim Tercümanlık bölümlerinin yoğun şekilde bulunması nedeniyle Marmara Bölgesi’ne dikkat çekmek gerektiğini söylenebilir. Lisans eğitiminde verilen uzmanlık alanları dersleri edebiyat, hukuk, tıp, iktisat alanlarında değişim göstermektedir. Bu derslerin açılıp açılmaması üniversitelerdeki kontenjan durumuna göre belirlenmektedir. Aşağıdaki tabloda üniversitelere göre dağılan uzmanlık dersleri verilmiştir.

Ege Bölgesi

Ege bölgesinde çeviri eğitimi deyince aklımıza  öncelikle Dokuz Eylül ve Ege Üniversitesi gelmektedir. Buna ek olarak çeviri eğitimi veren üniversiteler de bulunmaktadır. Uzmanlık alanları dersleri konusunda oldukça çeşitli bir müfredata sahip olan İzmir Ekonomi Üniversitesi’ne de dikkat çekmek gerekmektedir. Aşağıdaki tabloda uzmanlık alanlarının ders adları verilmiştir.

İç Anadolu Bölgesi

Her bölgede olduğu gibi ülkemizin iç kısımlarında da uzmanlık alanlarını araştırdık ve derledik. Hacettepe Üniversitesi çeşitlilik konusunda önde gitmektedir. Genellikle seçmeli olarak okutulan bu dersler daha önce de belirttiğimiz gibi kontenjan durumuna göre verilip verilmemektedir. Uzmanlık alanı çevirisi konusunda üniversitelerin ele aldığı derslere aşağıdaki tablodan göz atabilirsiniz.

Akdeniz Bölgesi

Akdeniz bölgesinde çeviride uzmanlık alanı eğitimi açısından akla öncelikli olarak Mersin Üniversitesi gelmektedir. Bunun nedeni üniversitede bulunun dil çeşitliliği ve farklı uzmanlık alanlarında derslerin yer almasıdır.  Bu bölgede bulunan ve bünyesinde Mütercim Tercümanlık bölümü barındıran diğer üniversiteler de yukarıda ele alınan uzmanlık alanları ile benzerlik göstermektedir.

Not: Bütün bu uzmanlık alanları derslerinin derlemesi gerek üniversitelerin web sayfaları, gerek üniversitelerde eğitim veren öğretim üyeleri ve eğitim gören öğrencilerden bilgiler alınarak derlenmiştir. Hangi derslerin kontenjanının açılacağı ve güncel olarak okutulacağı hakkında üniversitelerin ilgili bölüm başkanı ve hocalarına danışılarak kesin bilgi alınabilir. 

Mütercim- Tercümanlık Bölümünün bulunduğu Üniversiteler:

Almanca:

1. İstanbul Üniversitesi
2. Hacettepe Üniversitesi
3. Ege Üniversitesi
4. Mersin Üniversitesi
5. Trakya Üniversitesi
6. Sakarya Üniversitesi

Fransızca:

1. İstanbul Üniversitesi
2. Hacettepe Üniversitesi
3. Yıldız Teknik Üniversitesi
4. Kırıkkale Üniversitesi
5. Kafkas Üniversitesi
6. Mersin Üniversitesi
7. Cumhuriyet Üniversitesi
8. Marmara Üniversitesi
9. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

Çince:

1. Okan Üniversitesi

Arapça:

1. Okan Üniversitesi
2. Kırıkkale Üniversitesi
3. KTO Karatay Üniversitesi
4. İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

Rusça:

1. Okan Üniversitesi
2. Beykent Üniversitesi

Bulgarca:

1. Trakya Üniversitesi

Farsça:

1. Kırıkkale Üniversitesi

İngilizce:

1. İstanbul Üniversitesi
2. Hacettepe Üniversitesi
3. 9 Eylül Üniversitesi
4. İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
5. Çankaya Üniversitesi
6. İzmir Ekonomi Üniversitesi
7. İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
8. Yaşar Üniversitesi
9. Marmara Üniversitesi
10. Ege Üniversitesi
11. Atılım Üniversitesi
12. Okan Üniversitesi
13. Doğu Akdeniz Üniversitesi
14. Beykent Üniversitesi
15. İstanbul Aydın Üniversitesi
16. İstanbul Arel Üniversitesi
17. Haliç Üniversitesi
18. Yeni Yüzyıl Üniversitesi
19. Kırıkkale Üniversitesi
20. Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi
21. Girne Amerikan Üniversitesi
22. Yakın- Doğu Üniversitesi
23. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
24. Siirt Üniversitesi
25. Trakya Üniversitesi

Bu çalışmanın derlenmesinde destek olan İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Bölümü öğrencilerinden Dilay Dikmetaş Songül Kara ve Elanur Yıldırmış’a teşekkür ederim.