Her çevirmenin kendine özel yöntemleri olduğunu biliyoruz. Bazı çevirmenlerin olmazsa olmazı “ertelemek” iken bazılarının başarısı “mutlak disiplin” sayesinde yakalanmıştır. Sistemli bir çevirmen olmak mı daha iyi bir ürün ortaya koyar yoksa olmamak mı konusunda tartışmaların sürüp gitmesi gerçeği ile yaşamaktayız. Çeviri süreci nasıl olursa olsun her anlamda emek ve hassas çalışma istediği aşikar.
Çalışma sisteminin o ya da bu şekilde olan onlarca çevirmenin hemfikir olduğu on adımı sizler için derledik;
1- Dökümanlarınızın Hazır Olduğundan Emin Olun
Elinizde bulunması gereken bütün dökümanların sizde olduğundan emin olun. Müşterinizin isteklerini belirlemek için hem sözlü hem yazılı iletişime geçmeyi unutmayın. Bu sayede elinizdeki metini nasıl ele almanız gerektiğine daha kolay karar verebilirsiniz.
Bu durumu bir örnekle açıklayalım. Farz edin elinizde bir metin var ve bu metin bir tiyatro oyununa ait. Eğer metinde hiciv ve kinayeli anlatımlar yer alıyorsa ve siz bunları oldukça düz bir anlatımla çevirirseniz, metnin tüm büyüsü kaybolabilir. Bu da ortaya oldukça sıkıcı bir tiyatro oyununun çıkmasına neden olabilir.
2- Uzmanlık Alanlarınızı Belirleyin
Bir dili çok iyi bilmek o dilde yazılmış her metini çevirebilecek olduğunuz anlamına gelmez. Özellikle uzmanlık gerektiren metinler bu duruma örnek olarak gösterebilir. Hukuki bir metini eğer hukuki terimlere hakim değilseniz çeviremezsiniz. Bu yüzden çevirmenlik tıbbi , hukuki vb. terimleri aldığınız çeviriye göre geliştirmenizi ister.
3- Müşteri ile İrtibat Halinde Olun
Eğer müşteriniz sizin için bir referans materyali, terminoloji kaynağı hazırladıysa bunları kullanın. Daha önce benzer metinler için müşteriniz çeviriler yaptırdıysa bu metinleri inceleyin. Böylece o kişinin metinlerinin standartı hakkında bilgi sahibi olabilir, çevirinizi daha kaliteli bir hale sokabilirsiniz.
Çeviri anında zorlandığınız ve çözümsüz kaldığınız anlarda çeviri sahibiyle iletişim kurmaktan çekinmeyin. Bulanık noktaları ne kadar erken açıklığa kavuşturursanız, çeviri kaliteniz o kadar artacaktır.
4- Not Almayı Unutmayın
Çeviri yaparken mutlaka bir dosyaya notlar alın. Bu notlar yapacağınız diğer çevirilerde size rehberlik edecektir.
Her metin çevirmene yeni şeyler öğretir. Bu öğrendikleriniz size her zaman için fayda sağlayacaktır. Aynı zamanda uzun süre çalışacağınız çeviri sahiplerinin de sizden duyduğu memnuniyeti arttıracaktır.
5- Soru Sormaktan Çekinmeyin
Eğer çevirilerinizi bir kuruma bağlı bir şekilde gerçekleştiriyorsanız, daima proje müdürünüz ile temas halinde olun. Çeviri sahibinin isteklerini ve taleplerini size eksiksiz iletmesini sağlayın. Metnin yazı stilinden, karakter büyüklüğüne kadar her tür detay hakkında bilgi alın. Soru sormaktan çekinmeyin.
6- Kaynaklarınızı İyi Değerlendirin
İnternet sonsuz bir bilgi kaynağı. Siz de bu bilgi kaynağından çeviri metinlerinizde faydalanmaktan çekinmeyin.
Peki nasıl mı?
Örneğin bir televizyon hakkında metin çevirmeniz gerekiyor. Bu ürünün internet sitesini bulunan ve ürün anlatılırken kullanılan teknik bilgileri ve seçilen kelimeleri inceleyin. Bu bilgiler size mutlaka yol gösterecektir.
7- Kontol Etmeyi Unutmayın. Bir kere değil birkaç kere!
Bu tavsiyenin kulağa sıradan geldiğini düşünüyor olabilirsiniz. Ancak kontrol her zaman için atlanan bir nokta. Çevirinizi tamamladıktan sonra mutlaka onu bir süreliğine gözünüzün önünden ayırın. 4-5 saat, hatta 1 gün sonra elinize alıp yeniden kontrol edin. Emin olun metni biraz unutup, sonra tekrar üstünden geçmeniz daha önce görmediğiniz pek çok hatayı görünür kılacaktır.
8- Başkalarıyla Fikirlerinizi Paylaşın, Hatalarınızdan Çekinmeyin
Kişi kendi hatalarını görmekte her zaman için zorlanır. Çünkü beynimiz okuduğu şeyi düşünceleriyle tamamlamaya eğilimlidir. Bu nedenle çevirdiğiniz metinleri mutlaka başkalarıyla paylaşın ve onların da kontrol etmesini isteyin.
9- Kendinizi Kaptırmayın
Çeviri bir metni baştan yazmak anlamına gelmez. Çeviri mevcut metni yazarının dilini ve ifadelerini koruyarak bir dilden başka bir dile aktarmaktır. Bu yüzden de kendinizi metne kaptırmayın. Metindeki dile kendi kişisel edebi dilinizi katmayın. Bu çevirdiğiniz metnin özgün haline zarar verecektir.
10- Müşterinizi Bilgilendirin
Çeviriyi yaparken kullandığınız özel terimleri ve yöntemleri çeviri sahibiyle paylaşın. Bunun için çeviri metninizin sonuna notlar ekleyebilirsiniz. Bu sayede çevirinizin daha anlaşılır olmasını sağlarsınız.
Gönül verdiğiniz çevirilerinizde başarılar dilerken, teslim sürelerinin tam hayalinizdeki gibi olmasını dileriz. :)
