Röportaj / Grafik ve Web Tasarım Uzmanı Tuğçe Düşova İşbilir ile Renklerin Dili ve Meslek Jargonu Üzerine

Arkadaşlar, bu kez sizler için hayatımıza anlam katan ve bilinçaltımızda yer edinen renklerin uzmanlarıyla röportaj gerçekleştirmek istedik. Renklerden bahsederken biraz da içerisinde teknik dile değindik. Röportajımızın bir kısmı yüz yüze bir kısmı ise mail yoluyla gerçekleşti. Umarız sizlere de renkli birer keyif katarız.

Merhaba Tuğçe Hanım, bizimle görüşmeyi kabul ettiğiniz için teşekkür ederiz. Öncelikle bize biraz kendinizden bahseder misiniz?

Merhaba, ben Tuğçe Düşova İşbilir. 1989 yılında İstanbul’da doğup, büyüdüm. Lise eğitimimi Dr. Oktay Duran Matbaa Meslek Lisesi, Grafik Tasarım bölümünde aldıktan sonra tasarıma gönül veren bir birey olarak eğitimimi Gazi Üniversitesi / Matbaa Öğretmenliği Bölümü’nde tamamladım.

Üniversiteden hemen sonra iş dünyasına 2011 yılında Görsel Tasarım ve İletişim Uzmanı olarak E-ticaret sektöründe başlayıp, 2014 yılından itibaren de Grafik & Web Tasarım Uzmanı olarak bir proje danışmanlık firmasında görevime devam etmekteyim.

Bu süreç zarfında ve ara dönemlerde olmak üzere freelancer olarak; kurumsal kimlik tasarımları, dergi, katalog ve süreli yayın tasarımları, e-bülten tasarımları, sosyal medya banner ve kampanya görselleri, P.O.P Tasarımlar, Mobil Oyun Tasarımları, Web Tasarım, E-bülten (mailing) tasarımları, Landing Page, Google AdWords Banner & Animation Banner vb. baskı öncesi ve sonrası olmak üzere basılı ve dijital ortamlara göre kreatif işler tasarlamaktayım.

Biraz yabancı diller üzerine sohbetimize başlayacak olursak okuduğunuz bölümde yabancı dil dersleri var mıydı?

Yabancı dil olarak İngilizce hep vardı. Ancak İngilizce eğitim temel seviye olduğundan çok yeterli değildi. Bir de alan dersi olarak Teknik İngilizce/ Matbaa Terminolojileri derslerini gördük. Matbaa terimlerinin birçoğunun kullandığımız tasarım programlarında da geçmesi (Adobe Illustrator , Indesign, Photoshop, Corel Draw, Quark Express vb) sebebiyle teknik İngilizceye daha fazla hâkim olduk. Programların dil paketleri de mevcut ancak üreticisi ABD merkezli olduğundan Türkçeye çevrildiğinde anlam kaymaları ve farklı anlamlar çıktığı için Türkçe kullanmayı tercih etmiyorum. Grafik Tasarımda ve kullandığımız programlardaki bir takım teknik kelimeleri ve Türkçelerini sizlerle paylaşmak isterim.

.	Grafik Tasarım ve Kullanılan Programlarda En Sık Karşılaşılan İngilizce Terimler
Alpha	Rengin dördüncü bileşenidir (Red, Green, Blue, Alpha), Alpha hiçbir zaman direkt bir renk unsuru olarak kullanılmaz, sadece renklerin birbiriyle karışmasının kontrolörü olarak kullanılır. Kısaca bir nesnenin opaklığını belirlemede rol oynar.
Antialiasing	Resimde oluşan kırıkların giderilmesini sağlayan teknikler, algoritmalar diyebiliriz.
Banner	İnternet sayfalarında yer alan, dikdörtgen çoğunlukla, hareketli ve tıklanarak bir başka sayfaya ulaştıran reklamlar.
Blending	İki veya daha fazla renk bileşenini harmanlarayak (karıştırarak) yeni renk tonunu oluşturma işlemi.
Bleed	Taşma payı. Çalışmanız basıldıktan sonra, kesim yapılır. Kesim yapılırken tasarımınızda bulunan yazı, logo gibi önemli ögelerin kağıt kenarlarına yakın olmaması ve kesim sırasında zarar görmemesi için ürüne göre tasarıma kesim payı verilmelidir.
Blur	Görüntüyü bulanıklaştırma görevini yapmaktadır.
Clipping	Kırpma işlemi. Gözükmeyen yüzeylerin veya gözükmesini istemediğiniz yüzeylerin belli komutlar ve düzlemler aracılığı ile kırpılması. Bu yüzeyler ekranda gözükmez ve üzerlerinde dönüşüm, kaplama, ışık hesaplamaları yapılmaz. Bu sayede sisteme büyük bir performans kazancı sağlanır.
Custom Paper Size	(Özel Kağıt Boyutu) Yazıcı ayarlarında da karşımıza çıkar bu terim. Standart kağıt ölçülerinin yanı sıra daha farklı bir boyutta sayfanızı ayarlayabilirsiniz.
Convert	Çalışmada yazılara uyguladığınızda fontları çizime dönüştüren, baskıda fontların bozulmasını engelleyen özellik.
Degrade / Gradient	Grafik işleme programlarında gördüğümüz ve sıkça kullanılan Gradient tekniğidir. Renkler ve tonlar arasındaki yumuşak geçişin adıdır. Örneğin Sarı-Turuncu renk geçişi bir degrade/grafient örneğidir.
Drop Shadow	Seçilen nesneye bir alt gölge oluşturur. Herhangi bir Layer’ de olan ve imaj penceremizin içine çizdiğimiz şekle gölge verir.
DPI “Dots Per Inch”	Açılımı “dots per inch” yani “inç başına düşen nokta sayısı” demektir. Görselin her inçinde kaç adet nokta (piksel) olduğunu anlatır. Monitörlerde genellikle 72dpi gösterilir, bu demektir ki her inçte 72 piksel bulunmaktadır. Ne kadar çok dpi, o kadar yüksek çözünürlük gibi bir eşitlik söz konusudur. Ayrıca baskıya gidecek resimlerin 300dpi olması önerilir.
Insert	Bir süreli yayının içine katılmak üzere ayrı basılmış, yayınla birlikte ciltlenen veya araya sıkıştırılan dokümanlar.
Gofre	Basılı materyaller üzerine uygulanan kabartma tekniğidir, çalışma içinde ön plana çıkarılması istenen path (patika) üzerinde uygulanır.
Illustration	İllüstrasyon olarak tabir ettiğimiz, bilgisayar ortamında veya dijital ortamda üretilen grafik tasarımlardır. Şekilden ziyade nesneye dikkat çeken; resim, desen ve figür olarak tasarlanan çizimlere denir. Antik mağara resimlerinden, günümüzde gazetelerde çizilen karikatürlere kadar farklı illüstrasyon örnekleri vardır. Grafik sanatların bir koludur.
PPI “Pixels Per Inch”	Pixels per inch olarak açılan ve inch başına düşen nokta sayısını belirten bu terim, ağırlıklı olarak matbaacılıkta poster ve büyük boyuttaki baskının çözünürlüğünü ifade etmek için kullanılır.
Pixel (Çözünürlük)	Pixels per inch olarak açılır ve inch başına düşen nokta sayısını belirtir. Kare şeklinde olan görüntünün en küçük birimidir. Dijital görüntüler yana yana gelen pikseller topluluğundan oluşmaktadır. Dijital görüntü, imgenin eninde ve boyunda bulunan piksel sayısı ile tanımlanır ve baskı çözünürlüğünü ifade etmektedir.
Rasterized	Nokta, çizgi, polygon ve diğer primitif nesnelerin matematiksel değerlerini framebuffe’daki pixel değerlerine döndüren işlem süreci.
Puppet Warp	Kukla çarpıtmak. Bu bir Photoshop özelliğidir. Örneğin Puppet Warp ile bir insan ya da hayvan vücudunu veya bir nesneyi farklı şekillerde, formunu bozmadan eğip bükebilirsiniz.
RGB	Açılımı Red – Green- Blue olan renk sistemi. RGB ışığın rengidir. Işık kaynağının farklı dalga boyları renkleri oluşturur. Monitör, telefonlar RGB renklere
CMYK	Cyan – Magenta – Yellow – Key Black renklerinin oluşturmuş olduğu renk uzayıdır. CMYK yansımanın rengidir. Temelde Renk Sayısı C,M,Y olmak üzere 3’tür. Anahtar tam siyah bunlara sonradan katılmıştır. CMYK, ışığın bize yansıttığı, boyar maddenin (mürekkep) oluşturduğu renk bütünüdür.
Saturation	Bir sayfada, resimde, tasarımda renk şiddetinin ölçüsüdür.
Sketch	Eskiz, taslak. Karakalem olarak yapılan çalışmalara verilen isimdir.
Layout	Genelde Concept veya Türkçe karşılığından dolayı Interface ile karıştırılan Layout, görsel çalışmalarda kullanılan elementlerin (resim, tipografi, içerik) dizilim biçimine verilen genel ad, çalışma sayfasıdır.
Typography	Tipografi. Yunanca typos (form) ve graphia (yazmak) sözcüklerinden türemiştir. Yazıyı bir forma sokma sanatı ve tekniğidir.

Genelde etrafımızda gördüğümüz renklerin de birer dili olduğunu ve insanın bilinçaltına birtakım sinyaller gönderdiğini söylerler. Siz bu konuda bize neler söyleyebilirsiniz?

Elbette ki renklerin insan psikolojisi üzerinde büyük etkisi vardır. Bilimsel araştırmalar sonucu da kanıtlanmış bir gerçek. Renkler günlük hayatımızda, evde, işte, kıyafetlerimizde, doğada, çevremizde, yediğimiz-içtiğimiz ambalajlarda her yerde bizimle. Bu gerçek ile de markalar ve şirketler logo ve reklam çalışmalarında renklerin gücünü kullanıyorlar. Hiç dikkatinizi çekti mi? Birçok çikolata-yiyecek ambalajı kırmızıdır. Sebebi ise kırmızı rengin insan psikolojisinde yarattığı etkidir.

Tasarımda da bu etki söz konusudur. Kullanılan renkleri sıcak, soğuk ve nötr olarak ayırabiliriz. Sıcak renkler; kırmızı, sarı ve turuncudur. Bu renkler güneşin ve ateşin renkleri olarak bilindiği için sıcak tonlar olarak geçerler. Sıcak renkler kişileri neşelendiren renklerdir. Soğuk renkler; içinde de mavi, yeşil ve mor renkleri yer alır. Nötr renkler; siyah, beyaz ve gridir. Nötr renkler genellikle ana renklerin yanına tamamlayıcı renkler olarak kullanılır.

Dilerseniz biraz da popüler renkler ve logo tasarımında kullanılan yaygın anlamlarından bahsedelim.

Kırmızı – İlgi çekmek için en sık kullanılan, en yoğun renktir. Ayrıca açlık etkisi, hızlı nefes almaya teşvik ve kişinin kan basıncını yükseltmek için kullanılır. Güç, saldırganlık, canlılık ve en çok da aşk duygusunu barındırdığı için çok kullanılan renklerden biridir.

Beyaz – Evrensel barış sembolüdür. Sadelik, saflık, kısırlık ve ışıltıyı temsil eder.

Mor – Genellikle lüks ürünler ve eğitim ile ilgili logolarda kullanılır. Bu soğuk ve sıcak özellikleri, kültürü, telif ve gizem anlamına gelir. Ancak ender görülen bir renktir ve nedense pek çok tasarımcı bu rengi kullanmaktan çekinir.

Mavi – Mavi, genellikle yetki ve güvenlik duygusu temsil etmektedir. Bu rengi tıp, hükümet ve Fortune 500 şirketleri kullanır. Saygınlığı ve bağlılığı temsil ettiği için en fazla kullanılan renktir diyebiliriz.

Yeşil – Bu renk genellikle yenileme ve yaşamı temsil eder. Yatıştırıcıdır. Huzur duygusunu uyandırmak ve aynı zamanda kıskançlık ve deneyimsizlik için kullanılır. Genellikle çevre dostu şirketlerin logoları için kullanılır.

Sarı – Bu renk izleyiciyi ikileme düşürebilir. Dikkati ve korkaklığı ya da mutluluğu temsil eder. Bu çoğu zaman dikkat çekmek için ve sıcaklık duygusunu oluşturmak için kullanılır. Ancak aynı zamanda izleyici için baskın olabilir ve izleyicinin gözünü yorabilir.

Kahverengi – Doğa ve ağaçlık kesimi temsil eder. Genellikle basit ve nötrdür çünkü yasalar ve inşaat logoları için kullanılır.

Turuncu – Kırmızı ve sarının niteliklerini birleştirir ve yaygın bir oyunculuk duygusu yaratmak, duygu iştahını uyarmak için kullanılır. Logoda neşeyi öne çıkaran bir renktir. Bu sayede logodaki enerjiyi göz önüne çıkartır.

Pembe – Bu renk masumiyet hissi oluşturmanıza yardımcı olur. Bu eğlence, oyunculuk ve incelikle ilişkilidir. Genellikle bir logoya kadınsı bir yetenek eklemek için kullanılır. Yatıştırıcı olması sebebiyle sağlık, kozmetik ve ilişkiyi öne çıkaran logolarda kullanılır.

Siyah – Teknik olarak renk yokluğu en güçlü ve en otoriter renktir. Genellikle zarafet ve gelenek gibi basitlik anlamında logolarda kullanılır. Hemen hemen her türlü logolarda kullanılır.

Yapılan diğer araştırmalara göre ise marketlerde satışa sunulan ürünlerde satılabilirlik bakımından dış görünüş %93 oranında yer alıyor. Hatta tüketicilerin %80’i, rakiplerine kıyasla tercih ettikleri markaları renklerine göre tanımlıyor.

İnsanlar logolarda renk seçimlerini çok çeşitli keyfi sebeplerden dolayı seçer. Bazıları en sevdiği rengi seçer. Diğerleriyse ilk arabalarının o zamanlar temsil ettiği değerlerden dolayı ilk arabasının rengini sever. Dünyaca ünlü markalar, renklerin psikolojik etkilerinden yararlanarak logolarını buna göre şekillendiriyorlar. Renk psikolojisinin profesyonel logoların tasarımında nasıl önemli rol oynadığını açıkça göstermektedir. Pazarlamada renk algısı ve renklerin zihinlerimizde oluşturduğu mesaj, çok sık kullanılır.

Matbaa ve basım konusuna dönecek olursak grafik tasarımcıların sektörde en sık duyduğu sözlerden örnekler verebilir misiniz?

Bu işle uğraşan her profesyonelin, en azından bir kere bile olsa maruz kaldığı özel bir jargon, müşteri- tasarımcı arasında klişeleşmiş bazı kalıp cümleler vardır. Bir tasarımcı olup da bu cümleleri duymayan yoktur. Hatta komik gif’lerle anlatmak daha güzel olur. :)

“Fikir Güzel Ama…”

Ama ama ama! Cümle “ama” ile devam ediyorsa amadan önceki her şeyi çöpe atın! Fikir güzel ama… Hayır aslında fikri de beğenmedik, zaten güzel olsa kullanırdık anlamını çıkarın. Beğenmedim-in kibarcası diyebiliriz.

“Logoyu bir “tık” daha büyütelim!”

Henüz o bir “tık” ı herhangi bir ölçüm dilimine sokabilen olmadı. :)

“Çok basit bir iş var, 2 dk’ni almaz!”

Eyvah! Genelde böyle cümlelerle başlayan işler bilin ki saatler, hatta günlerce sizi uğraştırabilir. Basitlik? Kolaylık? Kime göre, neye göre? Grafik tasarım ve dalları gerçekten eğlenceli bir iş, dışarıdan bakıldığında kolaymış gibi görünür. Keza öyle göründüğünden “Ne var ki? Onu ben de Paint’te yaparım.” diyenler bile çıkar :) . Tekniğini biliyor ve hayal gücünü aktarabiliyorsan elbette yaparsın ama her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır.

“Bunun aynısını yeğenim de Paint’te yapıyor kereta!”

Yeğeninde ışık olabilir ama Paint bir tasarım programı değildir! Vektörel çizim diye bir kavram var, her şey milimetrik çiziliyor. İşin baskıda kaliteli görünmesini istiyorsan kullandığın resimler yüksek çözünürlükte olmalı ve metinler, logolar vb. işler vektörel programlarda hazırlanmalı ki kaliteli baskı yapılabilsin.

“Sen yap, senin yaptığını görelim önce. Sonra ne istediğimizi söyleriz biz!”

Tabi canım yaa! Tasarımcıdan bir çalışma istiyorsan öncelikle işin hikayesinden bahsetmelisin ki amacına uygun tasarlayabilsin. Kebapçıya “Dönerse senindir” sloganını veremeyiz değil mi (?).

“Kullandığınız programları bilsem ben de tasarım yaparım.”

Tabi canımmm… E hadi buyur! :) Hodri meydan, sen daha iyisini yapana kadar en iyisi bu.

“Alt tarafı bir tasarım, bu kadar pahalı olur mu?”

Emeğin karşılığı hep görmezden gelinir maalesef.

Peki grafik tasarımı nasıl ifade edersiniz, bu meslekle ilgilenenlere önerileriniz nelerdir?

“Tasarım bilinmeyene bir yolculuktur.” Mimar Faruk Malhan’ın çok sevdiğim bir sözüdür. Tasarım hayal ettiğiniz, grafik ise düşündüğünüzü basılı ve dijital ortama aktarabilme yeteneğinizdir. Tabii ki tasarımın temel ilkeleri ve kurallarına uyarak… Tasarımın kendine özgü süreçleri vardır ve bu süreçlerden geçmeden doğan bir tasarım sakat doğar…

Grafiker mi? Grafik Tasarımcı mı? Bir de bu konuya açıklık getirmek gerekir.

Bu iki kavram çokça karıştırılsa da aslında birbirlerinden oldukça farklıdır. Sektörde “Alaylı mısın, mektepli misin?” diye sorarlar hatta.

Grafiker: Çeşitli kurslara katılarak sertifika edinmiştir.

Grafik Tasarımcı: Grafik ve matbaa ile alakalı dört yıl eğitim veren lise ve fakültelerin Güzel Sanatlar, Grafik Tasarımı, Grafik ve Fotoğraf vs. Bölümlerini tamamlayan, uzun ve de zorlu bir eğitim sürecinden geçmiş, sanat ve tasarım tarihini içmiş kişilere verilen unvandır. Bu okullardan mezun tasarımcılarımız sanat ve tasarım alanlarında iyi eğitim almış, grafik programlarını yalayıp yutmuş ve yaratıcılığını kullanmayı aldığı eğitimin desteği sonucunda başarılı iş çıkarabilendir.

Herkes öğretmenlik, doktorluk vb. her mesleği yapamayacağı gibi “Grafik Tasarımcı” da olamaz…

Grafik Tasarım’ın günlük hayatınızdaki yeri nedir? Size soru sormak isteyenler nasıl ulaşabilir?

Hayatımızın birçok alanına yansır yaptığımız iş. Estetik bakış, yaratıcılık, farklılık… Renkler her daim hayatımızda. Kimi zaman evimizi dekore ederken, kimi zaman giydiğimiz kıyafetlerde… Kendi düğün davetiyemi tasarladım mesela. :)

Çevreden de talepler hep geliyor. “Bizim çocuğun ödevine yardım eder misin?”, “Nişan hediyeliklerime etiket tasarlar mısın?”, “Yeni kuracağımız şirkete logo tasarlar mısın?” … gibi gibi devam ediyor.

Yani tasarım hayatımızın her alanında hep var ve olmasından da çok memnunum.

Yolda orada burada otobüsle giderken bile gözlerinizi tabelalardan afişlerden ayırmamaktır.
Gördüğünüz her yazının fontunun adını takır takır söylemek, fontlarla içli dışlı olmaktır.
Gittiğiniz her mekanda, cafede masaya ilk oturduğunuzda yaptığınız şey olarak menü ya da broşürün tasarımını incelemek, varsa küçük tasarım hatalarını bulmaktır.
Grafik Tasarımcı olmak acil serviste çalışmak gibidir. :) İstenen her iş acildir!
A3 ya da A4 deyince aklınıza AUDI değil de kağıt ölçülerinin gelmesidir

Her türlü teknik soru için bana bu adreslerden ulaşabilirsiniz:

http://linkedin.com/in/tugcedusova https://www.instagram.com/tuduss/