Uluslararası iletişim ve işbirliği geliştikçe nitelikli tercüman ihtiyacı da artıyor. Çeviri alanında bir kariyer planlıyorsanız ya da önemli işleriniz için tercümanlarla çalışıyorsanız bu mesleğin uzmanlık alanlarını bilmenizde fayda var. Her biri farklı bilgi ve beceriler gerektiren pek çok alt dalı var çevirmenliğin.
Bir dili her şeyi ile öğrenmek bir yana, ‘çevirmen’ olabilmek için belirli bir düzeye gelmek yoğun bir çaba gerektirir ve kişinin söz konusu dilde hangi alana yatkın olduğunu anlaması da çoğu zaman yıllar alır; en azından bir öğrenci için, üniversitenin son yıllarına tekabül eder bu karar aşaması.
Ancak alan seçiminizi ne kadar çabuk belirler ve bu alana yoğunlaşırsanız, seçtiğiniz alana yönelik kelime haznesi başta olmak üzere kuram ve uygulamaya ilişkin bilgi ve becerileriniz de o kadar çabuk oturur. Benzer şekilde, belirli bir uzmanlık alanı olan ve alanında yetkin bir tercümanla çalışmak da bir işveren için en iyi sonucu garantileyecektir.
Tercümanlıkta en yaygın alanların tanım ve içeriğini sizler için derledik.
Konferans Tercümanlığı
● Konferans tercümanları, genellikle, özel veya AB/BM gibi kuruluşlara bağlı ya da serbest çalışırlar. Andaş, ardıl veya duruma göre yazılı çeviri yapabilirler.
● Bu alanda kendini kanıtlamış pek çok tercüman, seçkin ve titiz bir organizasyon olan Uluslararası Konferans Tercümanları Derneği (AIIC)’ne üyedir.
● Konferans çevirmenliği eğitimi, lisans veya lisansüstü düzeyde eğitimle başlar. Yazılı ve sözlü çevirilerde başarılı olan öğrenci uygulamalı çeviri derslerine tâbi tutulur ve zorlu bir sürecin ardından yeterli görüldüğü taktirde kariyerine başlar.
● Aranan koşullar arasında; derin bir genel kültür, değişik alanlarda kapsamlı terminoloji bilgisi ve güvenilirliği sıralanabilir.
Spor Tercümanlığı
Spor tercümanlığı, günümüzün en popüler mesleklerinden birisi. Özellikle bir çok dil bilen tercümanlar ise bu işi sadece basın açıklaması bazında yapmıyor; sporcunun bulunduğu hemen her ülke ve ortamda hayatına dahil oluyor. Bu konuda en başarılı isimlerden biri olan Samet Güzel, eğitim sürecini şöyle anlatıyor;
● “AFS sınavına girerek yazılı ve sözlü mülakatlardan geçip, kendimi geliştirmek üzere Brezilya’ya gittim.” Bu, kendi hikayesi ancak AFS (American Field Service) benzeri öğrenci değişim programları vasıtasıyla sizler de istediğiniz bir ülkeye gidebilirsiniz.
● “Tercüman, kıvrak zekaya sahip olmalı, zaman zaman kelimeleri dahi unutabilir veya deyimleri de çeviremeyebilirsiniz ancak sakin olmalı ve durumu toplayabilmelidir bir tercüman.”
● Yurt dışında geçirilen süre zarfında, birden fazla dile aşina olmak ve o dillerde gelişim gösterebilmek, meslek hayatınız boyunca sizi hep bir adım önde tutacaktır.
Rehberlik/Kamu Sektörü Tercümanlığı
●Rehberlik yapan bir tercüman, çeşitli gezilerde veya konferanslara göre ortamı daha sıcak olan toplantılarda bir ya da bir çok kişi için iletişim aracılığı yapar. Genellikle ardıl çeviri yapılan bu ortamlarda tercüman, sohbetin bir parçasıdır ve iletişim onun aracılığıyla şekillenir.
● Kamu sektörü tercümanlığı, her biri alt dallara ayrılan; topluma yönelik sosyal yardımlaşma, eğitim, çevre ve sağlık gibi alt alanlar içerir. Sosyal açıdan sıkı bir iletişim becerisi ve inisiyatif gibi sorumluluklar gerektirir.
Havacılık Sektöründe Tercümanlık
Küreselleşen dünya şartlarında havayollarına ilgi arttıkça personel ihtiyacı da artıyor ve buna paralel olarak istihdam alanı genişliyor.
● Liseden itibaren havacılığın çeşitli dallarında eğitim gören ve lisansını da bu programlarda ( örn. uçak teknolojisi, sivil havacılık, pilotaj, uçak elektrik/elektronik,..) tamamlayan öğrenciler, askeri ya da sivil havacılığa yönelerek ilerlemeye devam eder.
● Sadece ulusal değil, uluslararası düzeyde faaliyetler söz konusu olduğundan teknik metinler, yolcu evrakları ve yeri geldiğinde bu konularda sözlü çeviri hizmeti verirler.
● Üniversitelerin Çeviribilim bölümünde, özel alan çevirisi dersinde havacılık bulunmadığından bu alanda kariyer yapmak için önce havacılığa ilişkin bir okul/bölümde eğitim almak ve bilgileri yabancı dil birikimiyle birleştirmek gerekiyor.
● İş imkanları ve açık pozisyonlar için çeşitli havayolu şirketleri ve havaalanlarının İnsan Kaynakları departmanı ile iletişime geçebilirsiniz.
Tıp Çevirmenliği
Çeviri ile ilgilenen herkesin çalışabileceği bir alan değildir, çok güçlü bilimsel bir donanım ve tecrübe gerektirir.
● Dil yetisinin yanı sıra medikal terminoloji, akronim (kısaltma) bilgisi, eponim (kişi adlarıyla isimlendirilen hastalık, belirti, vb.) ve Yunanca/Latince dil yapılarına hakimiyet gerekir.
● Tıp çevirmenliği eğitimi ülkemizde genelde şu şekilde oluyor: Birincisi, tıp veya tıbba yönelik bir bölümde lisans eğitimi aldıktan sonra bilgi ve beceriler yabancı dil ile harmanlanıyor. İkincisi, Çeviribilim bölümünde okuyan öğrenci, özel alan çevirisi dersinde tıp çevirisine yoğunlaşıyor ve zaten ileri düzeyde bilmekte olduğu yabancı dile medikal bilgileri de ekliyor.
Hukuk Çevirmenliği
Tıp çevirmenliğinde olduğu gibi hukuk çevirmenlerinin de söz konusu alanda eğitim geçmişi ve deneyime sahip olmaları önemlidir. Deyim yerinde ise, bir insanın kaderi çeviri esnasında tercümanın ellerinde olacağından tercüman, her iki dile ve her türlü hukuki bilgiye hakim olmak zorundadır.
● Bir hukuk çevirmeni, hukuki sorumluluk altında olduğunu bilerek ve kabul ederek çeviri yapar.
● Hukuk çevirmeninden beklenilenler : ülkeler arası hukuk sistemlerini bilmek ve devamlı takipte olmak, kavramların birebir örtüştüğünden emin olmak adına araştırmacı kişiliğe sahip olmak, tarafsız olmak.
● Diğer tüm alanlarda olduğu gibi hukuk çevirmenleri sözlü çevirinin yanı sıra yönetmelik, mahkeme kararı, patent ve garanti belgesi gibi yazılı içerikleri de çevirebilmelidir.
Kaynak
News and Views in the World of Conference Interpretation, Translation, and International Business
