“Bir çevirmen önce ana dilini bilmeli.” Senem Kobya
Oldukça parlak bir tarihi olan Türkçe’nin geleceğinin yavaşça kararacağını düşünmek oldukça üzücü. Geleceğimize gerek konuşarak gerek yazarak aktarabileceğimiz oldukça zengin dilimizi deyim yerinde ise heba eder olduk. Gün geçtikçe daha fazla gözümüzü yorar oldu imla hataları, anlatım bozuklukları ve yabancı sözcüklerin cümlelerin içine acımasızca serpiştirilmesi. Öyle ki, sesimizi yapan cümleler artık farklı bir dil gibi çıkıyor ağzımızdan. Mevcut durumun önüne geçebilmek adına öncelikle kendimizi dil konusunda yetkin hale getirmek ve çevremizdeki kişileri de bu konu ile ilgili bilgilendirmek ile başlayabiliriz. Kimi zaman yazım yanlışı olan görseller ile eğleniyor, yalnızca eleştiriyoruz ancak bu çözümü sağlamıyor. Çözüme gitmek adına yanlışı düzeltmeyi de bir adım olarak görmeliyiz.
Dilimize yabancılaşmamak adına en önemli olan bir diğer adım ise tartışmasız okumaktır. Çok okumak. Bilindiği üzere okumak ifade yetimizi artırmaktadır. Dilin doğru kullanımı ile insanlar arasındaki iletişim kalitesinin yükseldiği ve daha sağlıklı hale geldiği de su götürmez bir gerçektir.
Öğrenilen bir yabancı dilde eksik ya da hata olması kabul edilebilir, sorulur ve öğrenilir. Bilinmeyen bir dilde yanlışlar anlayışla karşılanabilir, zamanla öğrenilir ve hatalar son bulabilir. Ancak ana dil için aynı durum söz konusu olmuyor, bir çevirmenin ana dilini bilmemesi, gereğince kullanmaması kendisine yapacağı en büyük kötülüktür.
Biz Çeviri Blog ailesi olarak sıkça karşılaştığımız yazım yanlışlarını bir tabloda toparladık. Anımsamakta fayda var, dileriz daha dikkatli olmak adına bu anımsatmamızın faydası görülür.
| YANLIŞ | DOĞRU |
| Hiç birşey | Hiçbir şey |
| Herşey | Her şey |
| Bir kaç | Birkaç |
| Herhangibir | Herhangi bir |
| Çünki | Çünkü |
| Oysa ki | Oysaki |
| Madem ki | Mademki |
| Meğer ki | Meğerki |
| Hal bu ki | Halbuki |
| Bir takım | Birtakım |
| Pekçok | Pek çok |
| Birsürü | Bir sürü |
| Yalnış | Yanlış |
| Yanlız | Yalnız |
| Arasıra | Ara sıra |
| Bir çok | Birçok |
| Elele | El ele |
| Herbir | Her bir |
| Madur | Mağdur |
| Orda | Orada |
| Vaz geçmek | Vazgeçmek |
| Yanısıra | Yanı sıra |
| Yanyana | Yan yana |
| Türkçe‘de | Türkçede |
Kimi zaman dilimize başka dillerden alınan sözcüklerden kaynaklanan bu durumun önüne geçmek için Türk Dil Kurumu, Yazım Kılavuzu yayımlamakta ve her baskıda geliştirilen Türkçe Sözlük’e dayalı olarak düzenlemektedir.
Basılı yayınının yanı sıra internet üzerinden de kullanıma açılan Yazım Kılavuzu, Güncel Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzu Çalışma Grubu tarafından geliştirilmektedir. Erişmek için aşağıda bulunan ilgili bağlantıları kullanabilirsiniz.
Yazım Kılavuzu: TDK
Yazım Kuralları: TDK
Yazım Kılavuzu’nun yanı sıra yukarıda bahsettiğim yanlış kullanımların önüne geçmek için TDK kendi web sitesine 2010 yılından itibaren “Sıkça Yapılan Yanlışlara Doğrular” uygulamasını eklemiş ve yanlış kullanılan kelimelerin doğru söylenişlerini, yazılışlarını ve anlamlarını sunmuştur.
Sıkça Yapılan Yanlışlara Doğrular: TDK
Son olarak bu konu ile ilgili Senem Kobya’nın Çeviri Kitabı’nda var olan “Turqche Konush Anlamıyom!” başlıklı yazısı da oldukça değerli bir kaynaktır. Okumak için lütfen bağlantıyı açınız:
Damla Gül, Melis Pelin Molu ve Nevgül Şentürk tarafından derlenmiştir.
