Hem edebiyat hem de çeviri dünyasının önemli isimlerden birisi haline gelen Ahmet Cemal geçtiğimiz günlerde geçirdiği kalp krizi sonucunda hayatını kaybetti.
Peki Ahmet Cemal Kimdir?
5 Mart 1942 İzmir doğumlu olan Ahmet Cemal, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra, İstanbul Avusturya Kültür Ataşeliği’nde basın danışmanı olarak çalışmış. Ardından İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Okulu Almanca Bölümü’nde ve Edebiyat Fakültesi Alman Filolojisi Bölümü’nde çeviri dersleri vermiştir. Yeni Ufuklar, Varlık, Yazko Edebiyat başta olmak üzere çeşitli dergilerde yazmış, Yazko çeviri dergisini kurmuş ve yönetmiştir. Anadolu Üniversitesi’nde İletişim Bilimleri Fakültesi’nden Güzel Sanatlar Fakültesi’ne çeşitli bölümlerde dersler vermiş, İstanbul Üniversitesi ve Mimar Sinan Üniversite’lerinde tiyatro bölümlerinde çeşitli derslere girmiş, Bahçeşehir Üniversitesi’nde pek çok derste hocalık etmiştir.
Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yapan Ahmet Cemal, öğrencileriyle birlikte Ahmet Cemal Kültür Atölyesi’ni (ACKA) kurmuştur.
Çevirmen Portresi ile Ahmet Cemal…
“Artık iyileştim! Çeviri uğraşını bırakıyorum. Bir ömür boyu o uğraş alanında verdiğim nitelikli adam olma savaşının ardından artık o uğraştan kopup biraz da niteliksiz adam olarak yaşamayı deneyeceğim. Hoşçakalın bir zamanlar çevirmeyi düşündüğüm kitaplar!”
Çevirinin kültürel bir diplomasi işlevi taşıdığı üzerinde duran Ahmet Cemal’in “hayatıma eşlik eden çeviriler” olarak tanımladığı iki önemli yapıtı vardı. Bu iki yapıttan birisi, Hermann Broch’un Vergilius’un Ölümü adlı eseridir. Ahmet Cemal’in bu eseri çevirmesi 38 yılını alırken, diğer yapıt Robert Musil’in Niteliksiz Adam adlı eseridir. Cemal’in bu eseri tamamlaması ise 25 yılını almıştır.
Ahmet Cemal’in Türkçeye kazandırdığı eserler bu ikisiyle sınırlı olmamakla beraber:
Bertolt Brecht, Elias Canetti, Erich Maria Remarque, Franz Kafka, Friedrich Nietzche, Georg Lukacs, Hans Mayer, Heinrich Böll, Ingeborg Bachmann, Knut Hamsun, Novalis, Paul Celan, Robert Musil, Stefan Zweig, W. Goethe, Walter Benjamin; Ahmet Cemal’in Türk okuyucularına kazandırdığı yazarlardan bazılarıdır.
Çevirileri aracılığıyla Türkçeye kazandırdığı bu eserler dışında, edebi kişiliği ile de Ahmet Cemal’in Türk edebiyatına katkısı yadsınamaz.
Odak Noktasında Yaşananlar kitabı ile makale ve denemelerini, Geçmiş Bir Dua Kitabından ile şiirlerini, Kıyıda Yaşamak ile romanını, Dokunmak ile öykü kitabını, Ben, Nazım, Yaşarken ve Ölürken ve Deliliğe Övgü’ye Methiye eserleri ile de oyunlarını Türk edebiyatına kazandırmıştır.
Yaşamdan Çevirdiklerim, Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor, Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler, Aradığımız Tiyatro, Oynamak Varken, Sanat Üzerine Denemeler, İnsana Dönmek, Lanetlenmiş Ağustosböcekleri ise Ahmet Cemal’in başlıca eserlerinden bazılarıdır.
Pek çok sayıda edebiyat ödülünün sahibi olan Ahmet Cemal, Hermann Broch’un Vergilius’un Ölümü adlı eserini çevirmesi üzerine, Avusturya Büyük Devlet Ödülü’ne de layık görülmüştü.
KAYNAKÇA:
