Meydan Larousse yazı dizimizin 4. bölümü ile karşınızdayız. Bu bölümde ağırlıklı olarak çevirmen kadrosunda yer almış o muhteşem kişiliklerin hayatlarını derlemeye çalıştık. İşte yazı dizimizin dördüncü bölümü!

Meydan Larousse Yazı Dizisi Bölüm 4

 

Berke Vardar: Gerçek bir aydın ve bilim insanı olan Berke Vardar, Türkiye’de dilbilim konusunda gelmiş geçmiş en etkin isimlerden biridir. 1958’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız ve Roman Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nü bitirdi. 1978-82 arasında İÜ Yabancı Diller Yüksekokulu’nun müdürlüğünü, 1982-85 arasında İÜ Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller Eğitim Bölümü’nün başkanlığını yaptı. 22 Mayıs 1989’da İÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü müdürlüğünü getirildi.

Fransız hükümetince kendisine 1978’de Akademik Palmiye Nişanı’nın “şövalyelik” payeleri verildi. 1988’de Akademik Palmiye Nişanı’nın “officier” derecesine yükseltildi.

Başlıca yapıtları arasında Étude lexicologique d’un champ notionnel (1969; Sözlükbilimsel Bir Kavram Alanı İncelemesi), Structure fondamentale du vocabulaire social et politique en France (1973; Fransa’da Toplumbilimsel ve Siyasal Sözcüklerin Temel Yapısı), Une introduction à la phonologie (1975; Sesbilime Giriş), Dil Devrimi Üstüne (1977), Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri (1982) sayılabilir. Dilbilimle ilgili bazı temel yapıtları da Türkçeye kazandıran Vardar’ın ayrıca çeşitli yerli ve yabancı dergilerde birçok makalesi yayımlanmıştır.

Aynı zamanda Meydan Larousse ansiklopedisinin lügat kısmında yer alan emekçilerinden birisidir.

Eserleri:

  • Fransız Edebiyatı (yayın tarihi 2005)
  • Dilbilim Temel Kavram ve İlkeleri (2001)
  • İşlevsel Genel Dilbilim
  • Yirminci Yüzyıl Dilbilimi
  • Dilbilim Yazıları
  • Dilbilimden Yaşama: Yapısalcılık
  • Dil ve Düşünce
  • Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü
  • Genel Dilbilim Dersleri
  • Anlambilim
  • Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü

Faik Baysal:1922’de Adapazarı’nda doğan sanatçı ilk, orta ve liseyi Saint Joseph Lisesi’nde okudu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde yüksek öğrenim gördü. Gazetelerde, dergilerde çalıştı. Başından sonuna kadar Meydan Larousse’un çalışmalarına katıldı; ilk romanı Sarduvan’ı 1944 yılında yayınladı. Sarduvan’la Orhan Kemal Roman Armağanı’nı Sancı Meydanı’yla ‘Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazandı. Faik Baysal, 9 Aralık 2002’de vefat etti.

Kırmızı Pazartesi isimli Nobel ödüllü yapıtı Türkçeye çevirdi. Meydan Larousse emekçilerinden bir tanesidir.

 

 

Eserleri:

  • Güller Kanıyordu
  • Ilgaz Teyze Öldü
  • Rezil Dünya
  • Sarduvan
  • Voli
  • Drina’da Son Gün
  • Ateşi Yakanlar
  • Perşembe Adası
  • Sancı Meydanı
  • Nuni
  • Militan
  • Tota
  • Terlikler
  • Ayın Ucunda
  • Elleri Sesinin Rengindeydi
  • Kırmızı Sardunya
  • Madam Bambu
  • Şiirlerini Ayın Uçunda (1994) adlı kitabında topladı.
  • Unutamıyorum

Aysel Bora: İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Fransızca Filolojisi bölümünü bitirdi. Meydan Larousse’un hazırlanmasında görev alan çevirmenler kadrosunda yer aldı. Pek çok ansiklopedik yayına da katkıda bulundu.

Çevirileri:

  • Milan Kundera – Roman Sanatı
  • Milan Kundera – Ölümsüzlük
  • Milan Kundera – Bilmemek
  • Milan Kundera – Perde
  • Milan Kundera – Ölümsüzlük
  • Kateb Yacine – Nedjma
  • Michel Houllebecq – Kuşatılmış Yaşamlar
  • Barbey D’Aurevilly – Şeytani Öyküler
  • Andre Gide – Tohum Ölmezse
  • Andre Gide – Isabelle
  • Andre Gide – Theseus
  • Metin Ardıtı – Turquetto
  • Honore De Balzac – Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti
  • David Boratav – Beyoğlu’nda Fısıltılar
  • Mathias Enard – Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara
  • Matihas Enard – Hırsızlar Sokağı
  • Gustave Flaubert – Duygusal Eğitim
  • Marc Levy – Korkudan Güçlü Bir Duygu
  • Gaetan Soucy – Kibritleri Çok Seven Küçük Kız
  • Jean-Paul Sartre – Aydınlar Üzerine
  • Thierry Hentsch – Hayali Doğu
  • Henry Bauchau – Oidipus Yollarda
  • Georges Simenon – Hollanda’da Bir Cinayet
  • Daniel Pennac – Küçük Yazı Satıcısı
  • Alian Quella-Villeger – Haremden Kaçanlar İstanbul’da Devlet Meselesi ve Feminizm (1960)
  • Pierre Bayard – Okumadığımız Kitaplar Hakkında Nasıl Konuşuruz?
  • Rosie Pinhas-Delpuech – Bizans Süiti
  • Daniel Pennac – Aydınlar Üzerine
  • Jean-Paul Sartre – Şimdi
  • Nathalie Sarraute – Açınız
  • Nathalie Sarraute – Bilmemek
  • Milan Kundera – O Aşk
  • Yann Andréa – Kuşatılmış Yaşamlar
  • Michel Houellebecq – Gecenin Güne Anlattığı
  • Jean Echenoz – Sarışın Bombalar
  • Jean Echenoz – Ölümcül Kimlikler
  • Amin Maalouf – Renée Vivien’den Kerime’ye Mektuplar
  • Jean Leproux – Pierre Loti, Gezegen Seyyahı

Nesrin Altınova: Fransızcadan Türkçeye çeviri yapan ve çeviri yaparken adeta eserleri baştan yarattığı söylenen çevirmen Nesrin Tuntaş-Altınova, 10 Ekim 1920’de İstanbul’da dünyaya geldi. İlkokulu Sainte-Jeanne d’Arc Fransız Okulu’nda tamamladı. Ortaokul ve liseyi okuduğu Notre Dame de Sion Fransız Kız Lisesi’ni 1940-41 döneminde fen bölümünden 10 üzerinden 8,58’lik ortalama ile bitirdi. Aynı yıl da, Olgunluk Sınavı’nın ardından İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü’nde yüksek öğrenime başladı. 1943 yılında evlenerek yarım bıraktığı yüksek öğrenimini bu kez 1963-68 yıllarında yine İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Filolojisi’nde sürdürdü.

1968 Mayıs’ında, üniversitedeki profesörlerinin de yönlendirmesiyle, Victor Hugo’nun Sefiller adlı romanıyla çevirmenliğe başladı ve 2004 yılında Dostoyevski’den çevirdiği Ezeli Koca romanıyla çevirmenlik kariyerini noktaladı. 1968-2004 yılları arasında geçen bu uzun soluklu süreçte, Fransız ve Rus edebiyatının temel direkleri sayılan Hugo, Balzac, Zola, Tolstoy, Dostoyevski gibi dünya edebiyat tarihinin ünlü isimlerinin elliye yakın eserini, bu yazarların ruhunu hoşnut edecek kıvam ve ustalıkta çevirerek Türkçeye kazandırdı. Ayrıca, 1968-70 yıllarında da Meydan Larousse’da çevirmen olarak görev aldı.

Nesrin Altınova, 36 yıllık çevirmenliği sırasında Fransız kültürüne yaptığı katkılardan dolayı 1992 yılında Fransız Milli Eğitim Bakanlığının Ordre des Palmes Académiques ve Fransız Kültür Bakanlığı’nın Ordre des Arts et des Lettres şövalyelik nişanlarıyla ödüllendirildi

9 Kasım 2011’de İstanbul’da vefat etti.

Çevirileri:

  • Sefiller (1968)
  • Deniz İşçileri (1970)
  • Notre Dame’ın Kamburu (1970)
  • Madame Bovary (1970)
  • Emek (1970)
  • Carmen (1971)
  • Kamelyalı Kadın (1972)
  • Kibar Fahişeler (1972)
  • Ecel Köprüsü (1973)
  • Venedik Aşıkları (1973)
  • Albayın Aşkı (1974)
  • Köylü İsyanı (1974)
  • Graf Spee’nin Sonu (1974)
  • Neretva Cehennemi (1974)
  • Bir Yaşam (1975)
  • Babam ve Ustam (1979)
  • Sevelim Sevişelim (1982)
  • Goriot Baba (1982)
  • Diriliş (1982)
  • Veda Töreni (1983)
  • Eugénie Grandet (1985)
  • Gerçek (1985)
  • Parma Manastırı (1985)
  • Suç ve Ceza (1987)
  • Meyhane (1988)
  • Anna Karenina (1991)
  • Graziella (1991)
  • Ezilenler (1992)
  • Kumarbaz (1993)
  • Karamazov Kardeşler (1993)
  • Germinal (1998)
  • Vadideki Zambak (2001)
  • Ezeli Koca (2004)

Teoman Tunçdoğan: 14 Ağustos 1942’de Zonguldak Ereğli’de dünyaya geldi. İlkokuldan sonra Galatasaray Lisesine kayıt oldu. Liseden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Fransız ve Roman Dilleri ve Edebiyatı bölümünü kazandı. Üniversite son sınıfta Meydan Larousse’ta çalışmaya başladı. Burada kendini ilerletti. Burada Nezihe Topuz, Selahattin Hilav, Hilmi Yavuz, Hakkı Devrim, Oktay Akbal, Ece Ayhan, Vedat Günyol, Afşar Timuçin, Yusuf Çotuksöken, Faik Baysal gibi önemli isimlerle bir arada çalışma fırsatı buldu. Ansiklopedinin dil, edebiyat, dilbilim, jeoloji maddelerinin tümünü ve bazı coğrafya ve tarih maddelerini çevirdi. Çalışma yoğunluğu ve geçim sebebiyle üniversiteye bir süre ara veren Tunçdoğan, Meydan Larousse tamamlandıktan sonra 1973 yılında tekrar üniversiteye döndü. Hem Gelişim Yayınları’nda çalışıp hem de okuluna devam etti.

1987 yılında Gelişim Büyük Larousse’un hazırlanmasında da görev alır. Bu ansiklopedinin tüm coğrafya, zooloji (yan dalları dahil), çeviri, telif ve terimlerini ve kimi tarih maddelerinin çevirisini yaparak yayınlanmasına katkı sağlar. Gelişim Büyük Larousse’un 1990 yılında tamamlanmasından sonra, tarih üzerindeki konulara yoğunlaşır ve bu konuda kitap çevirileri yapmaya başlar.

Ayrıca Tunçdoğan Türkçenin güzel kullanılmasına katkı sağlamak adına bilgilerini çocuklar ve gençlerle paylaşmayı hedefler ve ilk olarak İncirlik Ahmet Hamdi Tanpınar müfredat laboratuvar okulunda Türkçe, Tarih ve Vatandaşlık dersleri verir. Daha sonra Yahya Kemal Beyatlı Lisesi’nde İnkılap Tarihi ve Edebiyat dersleri, Hasan Polatkan Lisesi’nde de Fransızca ve Edebiyat derslerini öğretir. Ayrıca her üç okulda tiyatro grubunu çalıştırarak bu sanatın da gençler arasında sevilmesine katkı sağlar. Tüm bu uğraşlarının yanı sıra çeviri konusunda da uzmanlaşmak isteyen gençlere özel dersler verirdi.

Eserleri:

  • Kuzey-Güney ilişkileri (les relations nord-sud) Christian Comelian
  • Kutsal Savaşlar Tarihi (histoire de la guerre sainte) Jacques G. Ruelland
  • Siyasal Rejimler (les réjimes politiques) Maurice Duverger (bu kitap uzun yıllar çeşitli fakültelerde ders kitabı olarak okutulmuştur)
  • Biyoloji Tarihi (histoire de la biologie) Jean Théodoridès
  • Dünya Savaşı (la première guerre mondiale) Pierre Renouvin
  • Yıldızlar Savaşı (la guerre des étoiles) Carlos De Sa Rego Fabrizio Tonello
  • 1864’te Türkiye (la turquie en 1864) Bernard Camile Collas
  • Hafiyeler Ülkesi Türkiye, Sultan Murat v ve II. Abdulhamit (au pays de;espionnage) Paul De Régla
  • Uçurumun Kenarındaki Türkiye (au chevet de la turquie) Stéphane Lauzanne
  • İstanbul Tarihi (histoire d’istanbul) Robert Mantran
  • Tavernier Seyahatnamesi (les six voyages en turquie et en perse) Jean-Baptiste Tavernier, editör Stefanos Yerasimos
  • Tournefort Seyahatnamesi (voyage d’un botaniste) Joseph P. De Tournefort
  • Yüzyılda Topkapı sarayı (nouvelle relation de l’interieur du serrail du grand seigneur) Jean-Baptiste Tavernier
  • Kara Kumsal (la plage noire) François Maspero
  • Fizik Tarihi (histoire de la phsique)
  • Tıp Tarihi (histoire de la médecine)
  • Haçlı Seferleri (les croisades)
  • İtalya Tarihi (histoire d’italie)
  • Ortaçağ Avrupası’nda Yaşam (la vie au moyen âge)
  • Futbol (le football)
  • Semantik Akımlar (Berke Vardar ve Nur Arıklı ile birlikte)
  • Fizik-Kimya-Biyoloji Sözlüğü (ekip çalışması; çeviri-telif)
  • Ünlü Kişiler Sözlüğü (ekip çalışması; çeviri-telif 3 cilt)
  • Siyaset Sözlüğü (ekip çalışması; çeviri-telif)
  • Fresne-Canaye Seyahatnamesi 1573 (voyage du levant, 1847)

Ayrıca Teoman Tunçdoğan’ın kızı ile yapmış olduğumuz röportajı okumak için lütfen tıklayınız.

Ece Ayhan: 1931 yılında Muğla Datça’da doğdu. Asıl adı Ece Ayhan Çağlar’dır. 1959’da Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdikten sonra Gürün, Alaca, Çardak ilçelerinde bir süre kaymakamlık yaptı. 1966’da memurluktan ayrıldı. İstanbul’a gelerek Sinematek’te ve Meydan Larousse’da çalıştı. Üç yıl süre ile İsviçre’de tedavi gördü. Birkaç kez beyin ameliyatı geçirdi. Dönüşünde bir süre İstanbul’da ve Bodrum-Gümüşlük’te yaşamını sürdürdü. Ardından Çanakkale’ye yerleşti. İlk şiiri 1954’te “Türk Dili Dergisi”nde yayınlandı. Daha sonra Türk Dili, Varlık, Yenilik, Seçilmiş Hikayeler, Pazar Postası, Yeditepe dergileri şiirlerine yer verdi. Özellikle Pazar Postası’ndaki şiirleriyle ünlendi.

1959’da basılan ilk kitabı “Kınar Hanımın Denizleri”yle büyük ilgi uyandırdı. Kendine özgü çağrışımlar ve göndermelerle örülü şiirleriyle hem Türk şiirinde hem de İkinci Yeni’nin içinde farklı bir kanal açtı. Çağdaşı Edip Cansever‘e göre, şiirlerinin kilit noktası olan dili aşmak, şiirini anlamak için başvurulacak yol yine Ece Ayhan’ın şiirleridir. Ece Ayhan her şiirinde hem şiir hem Türkiye üzerine görüşlerini anlatır.

1965’te basılan Bakışsız Bir Kedi Kara ve 1968’de yayınlanan Ortodoksluklar, Ece Ayhan’ın özel dilinin yapıtaşları oldu. 1973’te yayınlanan Devlet ve Tabiat kitabındaki şiirlerle bu kez okurlarını “sokağın” diliyle buluşturdu. 1977’de yayımlanan ve kitabıyla aynı adı taşıyan ünlü şiiri ile ilk dört kitabını içeren Yort Savul da kendisinden sonraki kuşaklara yön gösterdi. 1981’de Zambaklı Padişah, 1982’de de “tarihin düzünden okunduğu” Çok Eski Adıyladır’ı yayınladı. Ece Ayhan’ın şiiri üzerinde Enis Batur, Tahta Troya’yı (1981), Ender Erenel Ece Ayhan Sözlüğü’nü, Kemal Yangın-Orhan Alkaya ikilisi ise Çok Eski Adıyladır Sözlüğü’nü hazırladı.

Eserleri:

  • Kınar Hanımın Denizleri (1959)
  • Bakışsız Bir Kedi Kara (1965)
  • Ortodokslular (1968)
  • Devlet ve Tabiat ya da Orta İkiden Ayrılan Çocuklar İçin Şiirler (1973)
  • Yort Savul (Toplu Şiirler, 1977)
  • Zambaklı Padişah (1981)
  • Çok Eski Adıyladır (1982)
  • Çanakkaleli Melahat’a İki El Mektup ya da Özel Bir Fuhuş Tarihi (1991)
  • Sivil Şiirler (1993)
  • Bütün Yort Savullar (1993 Bütün şiirleri),
  • Son Şiirler (1993)

Oğuz Atay: Babası, VI., VII dönem Sinop, VIII. Dönem Kastamonu Milletvekilliği yapan Cemil Atay’dır. 1951′de bugünkü adı Ankara Koleji olan Ankara Maarif Koleji‘ni, 1957′de de İTÜ İnşaat Fakültesi’ni bitirdi. Üç yıl sonra İDMMA İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi (şimdiki Yıldız Teknik Üniversitesi) İnşaat bölümünde öğretim üyesi oldu. 1975′te doçent olan Atay, Topografya adlı bir de mesleki kitap yazdı. Çeşitli dergi ve gazetelerde makale ve söyleşileri yayınlandı. Oğuz Atay, Tutunamayanlar‘ın 1971-72′de yayınlanmasından sonra, önemli bir tartışmanın odak noktası oldu. Bu romanıyla 1970 TRT Roman Ödülü’nü kazandı. Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan Tutunamayanlar, eleştirmen Berna Moran tarafından, “hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı” olarak nitelendirilmiştir. Moran’a göre Tutunamayanlar’daki edebi yetkinlik, Türk romanını çağdaş roman anlayışıyla aynı hizaya getirmiş ve ona çok şey kazandırmıştır.

Atay’ın büyük etki yaratan eseri “Tutunamayanlar”ı 1973′te yayınladığı Tehlikeli Oyunlar adlı ikinci romanı izlemiştir. Hikâyelerini “Korkuyu Beklerken” başlığı altında toplayan Atay, 1911-1967 yılları arasında yaşamış Prof. Mustafa İnan’ın hayatını konu edinen “Bir Bilim Adamının Romanı”nı 1975 yılında yayımlamıştır. 1973 yılında yayımlanan “Oyunlarla Yaşayanlar” adlı oyunu Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.

Atay, beyninde çıkan bir tümör nedeniyle büyük projesi “Türkiye’nin Ruhu”nu yazamadan 13 Aralık 1977’de, İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Edirnekapı Sakızağacı Mezarlığı’na defnedilen Atay’ın öldükten sonra 1987’de “Günlük”, 1998’de ise “Eylembilim” adlı kitapları yayımlanmıştır. Sağlığında hiçbir kitabı ikinci baskı bile yapamayan Atay’ın kitapları ölümünden sonra büyük ilgi görerek defalarca basılmıştır. Son olarak da Yıldız Ecevit’in hazırladığı Oğuz Atay biyografisi “Ben Buradayım”, 2005 yılında okuyucuyla buluşmuştur.

Tutunamayanlar ile Türk edebiyatında post-modern tarzda eser veren ilk yazar Oğuz Atay’dır.

Oğuz Atay, özellikle Tutunamayanlar romanıyla modern şehir yaşamı içinde bireyin yaşadığı yalnızlığı, toplumdan kopuşları ve toplumsal ahlaka, kalıplaşmış düşüncelere yabancılaşan, tutunamayan bireylerin iç dünyasını anlatır. Yapıtları eleştiri, mizah ve ironi barındırır. Kastamonu Valiliği kendisi adına 2007 yılından beri Oğuz Atay Edebiyat ödülleri vermektedir.

Eserleri:

  • Tutunamayanlar (1972)
  • Tehlikeli Oyunlar (1973)
  • Bir Bilim Adamının Romanı (1975)
  • Korkuyu Beklerken (1975)
  • Oyunlarla Yaşayanlar (1975)
  • Günlük (1987)
  • Eylembilim (1998)

Oğuz Atay’ın hakkında yayımlanmış eleştiri yazıları ve makaleler:

  • Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, Yıldız Ecevit, İletişim Yayınları, 2001, İstanbul.
  • “Ben Buradayım” – Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası, Yıldız Ecevit, İletişim Yayınları, 2005, İstanbul.
  • Oğuz Atay’a Armağan – Türk Edebiyatının “Oyun/Bozan”ı, yayına hazırlayan: Handan İnci, İletişim Yayınları, İstanbul 2007.
  • Nabokov’dan Oğuz Atay’a ‘Tutunamayanlar’da ‘Solgun Ateş’ İzleri, Ramazan Gülendam–Bahadır Sürelli, Varlık, 1151, 31-37 (2003).
  • “Yapıtları ve Yaşamıyla Oğuz Atay”, Hasan Uygun, Mavi Melek, sayı:44, 05/02/2010.
  • “Korkuyu Beklerken Gelenler”: Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar, derleyen: Hilmi Tezgör.
  • Oğuz Atay: Romandaki düşünce, Feridun Andaç, edebiyathaber.net, 1 Aralık 2015.
  • Oğuz Atay’ın Dünyası, Tatjana Seyppel, İletişim Yayınları, 1989, İstanbul.
  • Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, Handan İnci-Elif Türker, İletişim Yayınları, 2009, İstanbul. (13-14 Aralık 2007 tarihlerindeki sempozyumun genişletilmiş basımı.)

Kaynakça

Shares
By : Oğuzhan DUMAN Tags: