Meydan Larousse’un muhteşem emekçilerini tanıtmaya çalıştığımız yazı dizimizin ikinci bölümü ile karşınızdayız. Her biri oldukça değerli bu güzide insanları ne kadar anlatsak yetersiz ama yine de Çeviri Blog ailesi olarak çok çalıştık ve bu güzel insanların hayatlarını sizler için derledik.

Meydan Larousse Yazı Dizisi – 2

Hüseyin Şükrü Baban: Galatasaray Lisesi’nde, daha sonra Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ve Siyasî İlimler okulunda okudu. İlk görevini Matbuat Genel Müdürlüğü’nde aldı. Kısa bir süre sonra Mısır Fevkalâde Komiserliği sekreteri olarak Kahire’ye gitti, orada esasen boş olan Fevkalâde Komiserliğe vekâlet ederek Misyon şefliği yaptı.

Gazetecilik hayatına İkdam gazetesinde tiyatro eleştirmenliğine dair makalelerle başladı, sonra da Tevfik Fikret, Hüseyin Cahit Yalçın ve Hüseyin Kâzım Bey’in ortaklaşa kurdukları Tanin gazetesinin kadrosuna girdi. 1909-1913 Arasında Paris’te tahsilde bulunduğu sırada, gazetenin Fransa muhabirliğini yaptı ve bu münasebetle seri halinde Paris Mektupları yazdı. 1. Dünya Savaşı sonunda mütarekeden sonra, kısa bir süre Dahiliye Nezareti özel Kalem müdürlüğünde bulundu. İstanbul’da Tercüman-ı Hakikat gazetesinde 1944 yılına kadar müdürlük ve başyazarlık yapmıştır. 1926’da Mülkiye Mektebi İktisat Doktrinleri ve Sosyal Ekonomi kürsülerine, seçim yoluyla gelen Hüseyin Şükrü Baban; Hukuk fakültesi, İktiâat Doktrinleri ve İktisat kürsüleri Ordinaryüs profesörlüğü ayrıca Yüksek İktisat ve Ticaret mektebinde doktrin profesörlüğü ile bir buçuk yıl kadarda müdürlük görevlerinde bulunmuştur.

Gazeteci ve profesör Hüseyin Şükrü Baban uzun zamandır muzdarip olduğu hastalıktan kurtulamayarak 2 Şubat 1980’de İstanbul’da vefat etmiştir. Cenazesi Edirnekapı Şehitliği Sakızağacı bölümüne defnedilmiştir.

Mehmet Besim Darkot: Cumhuriyet Döneminin ilk büyük coğrafyacılarından biridir. 17 Şubat 1903’te Üsküdar’da doğdu. Babası, Enderun’da yetiştikten sonra II.Abdülhamit tarafından Şehzade Abdulkadir Efendi’nin Lalalığına yükseltilen Mehmet Asaf Bey, annesi Tevhide Safiye Hanım’dır.  Kadıköy Osman Gazi İlkokulu ile Kadıköy Sultanisi’nden sonra İstanbul Muallim Erkek Mektebini okudu. 1928 yılında İstanbul Darülfünun’u Edebiyat Fakültesi’nin Coğrafya Bölümünü bitirdi. Bu eğitimin ardından Darkot, 1928 yılında lise ve üniversite mezunları için açılan sınava girip başarılı olarak Avrupa’ya gönderilir. Fransa’nın Strasbourg Üniversitesinde gördüğü Coğrafya ve Son Çağ Tarihi eğitimi ile Yüksek Etüt Diploması alır. Yurda 1932 yılında dönüş yaptıktan sonra Darülfünun’da önce müderris muavini vekili, doktora (1933) çalışmasından sonra da Tabii Coğrafya müderris muavini olarak atanır. Darülfünun’un lağvedilmesinden sonra kurulan İstanbul Üniversitesi’nin Türkiye ve Ülkeler Coğrafyası kürsüsünün başına getirilen Darkot, bu kürsüde yürüttüğü öğretim hizmetinde hemen hemen 50 yıl çalıştıktan sonra,1973 tarihinde emekli olmuştur.

Emekliliğinin ardından Türkiye’yi yakından tanımak ve yazmak için yaptığı seyahatlerine devam etmiştir. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümünden başka İstanbul Siyasal Bilgiler Okulu, Yüksek Ticaret Okulu, İktisat Fakültesi ve Gazetecilik Enstitüsü’nde ders verdi; 1941 ve 1946 yılları arasında Yüksek Öğretmen Okulu’nun müdürlüğünü yapmıştır. Besim Darkot, batılı modern coğrafyanın ülkemize girmesinde büyük katkılar yapmıştır. 1973’te emekli olan Besim Darkot 1 Nisan 1990 günü İstanbul’da vefat etti. Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

Eğitim

Üniversite Çalışma Tarih
Coğrafya Lisans Darülfünun 1928
Yüksek Etüd Strasbourg Üniversitesi Cezayir Yüksek Ovaları 1932
Doktora Darülfünun Kurak Bölgeler Morfolojisi 1993
Doçent İstanbul Üniversitesi 1934
Profesör İstanbul Üniversitesi 1940
Ordinaryus Profesör İstanbul Üniversitesi 1956

Eserleri ise şu şekilde sıralanmaktadır:

  • Quelques observations sur l’evolution morphologique des bassins fermes en relation avec les varitations du climat. Congres Intern. de Geogr. Varsovie, 1934, t. II, s.209-215
  • Yurdumuzda iklim tarihinin son safhalarına dair bazı görüşler. İkinci Türk Tarih Kongresi, İst. 1937.
  • İstanbul Coğrafyası, İst. Halkevleri D.T.E. Yay., C. IV, 1938.
  • Quelques observations morphologiques en relation avec les variations recentes du climat en Turquie. Congr. Inter. de Geogr. Amsterdam, 1938, t. II Sec. A-F., s. 291-299
  • Coğrafi Araştırmalar, Cilt I., İst. Üniv. Coğ. Ens. Neş. No. 4, 1938
  • Ankara’nın Coğrafyası. Üniversite Konferansları, 1942-43, s. 179-309
  • Türkiye’nin coğrafi bölgeleri arasında Yukarı Fırat Bölgesi. Elazığ Üniversite Haftası. İst. Üniv. Yay. No. 196, 1943, s. 255-268
  • Tunceli üzerinde coğrafi görüşler. Elazığ Üniversite Haftası. İst. Üniv. Yay. No. 196, 1943, s. 114-128
  • Memleketimizde bazı ziraat problemleri. TCD, No. ¾, 1943, s. 277-287
  • Türkiye’de yağışların dağılışı (La distribution des precipitations en Turquie). T.C.D. No. 2, 1943, s. 137-159.
  • Türkiye’de sıcaklık derecesinin dağılışı (Distributions des temperatues en Turquie), T.C.D. No. 1, 1943, s. 23-35
  • Kuzey Amerika, 1944 ( Teksir edilmiş ders notu ).
  • Avrupa Coğrafyası Cilt I., İst. Üniv Coğ. Ens. Neş. No. 12, üçüncü baskı, 1969.
  • Türkiye Coğrafyasının kuruluşuna bir bakış. Coğ. Der. No. 1, 1951, s. 59-62
  • Aksu batısında Antalya traverten taraçaları (Trasses de travertin d’Antalya a l’ouest d’Aksu), (S. Erinç ile), Coğ. Der. No. 2, 1951, s. 56-65
  • Sur le Pliocene des environs d’Antalya, Turquie. (avec Mme Chaput). Comptes rendus des seances de I’Acad. De Science. T. 236, 1953, s. 2259-2260.
  • Çanakkale Boğazının Coğrafyası. Çanakkale Üniversite Haftası. İst. Üniv. Yay., 1953, s. 87-95
  • Türkiye’de nüfus hareketleri. Coğ. Der. No. 5/6, 1953-54, s. 3-32
  • Güneybatı Anadolu’da coğrafi müşahedeler (S. Erinç ile). Coğ. Der. No. 5/6, 1953-54, s.179-196.
  • Observations geographiques dans le Sud-Quest de l’Anatolia (S. Erinç ile), Review., No. 1, 1954, s. 149-167.
  • Balkan Yarımadası Haritası. 1:1.000.000 Ölçekli, Fiziki. Kanaat Kitabevi Yayını, 1954
  • Sur les Mouvments demographiques en Turquie. Review., No. 2, 1955, s. 37-44,
  • Türkiye İktisadi Coğrafyası. 5. Baskı, 1972.
  • Türkiye’nin coğrafi bölgeleri hakkında ( Sur les regions geographiques de la Turquie). T.C.D. No. 13/14, 1955, s. 141-150.
  • Türkiye Altıncı Genel Nüfus Sayımı (Le sixieme recensement de la populationen Turquie). TCD. No. 15-16, 1955. s. 85-104.
  • Kartografya Dersleri. İst. Üniv. Coğ. Ens. Neş. No. 5, Üçüncü Basım, 1957(239+XXXI sayfa).
  • Katip Çelebi – İbrahim Müteferrika ve Sema Hareketleri. Coğrafi Araştırmalar, Cilt II, İst. Üniv. Üniv. Coğ. Ens. Neş. No. 21, 1958, s. 5-18.
  • Sema Hareketleri ve Doğu Alemi. Coğ. Der No. 9, 1958, s.1-10.
  • Paris Havzasının Morfolojisi Üzerine Yeni Düşünceler. Coğ. Der. No. 10, 1959, s. 52-65
  • Türkiye Duvar Haritası. 1:800.000 Ölçekli, Fiziki. Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, 1960
  • Ekonomik Coğrafya. İst. Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu Yay. No. 14, (202 sayfa)
  • Türkiye’nin İdari Coğrafyası Üzerinde Düşünceler. Coğ. Der. No. 12, 1961 s.35-36
  • La Geographie Administrative. Review No. 7 1961, s. 19-23.
  • Türkiye’de coğrafi bölgelerin teşkilinde kriterlerin araştırılması. Şehircilik Konferansları, 1963-1964 Yaz Yarıyılı. İ.T.Ü. Mimarlık Fak. Şehircilik Kürsüsü Yayınları No. 3, İ.T.Ü. Matbaası 1963
  • Resimli Modern Atlas. Novara, İtalya 1963.
  • Beş Yıllık Kalkınma Planı Üzerinde Düşünceler. Coğr. Der. No. 13, 1963, s. 1-13
  • Şehir Ayrımında Nüfus Sayısı ve Fonksiyon Kriterleri. Coğ. Der. No. 17, 1967, s. 3-8
  • Türkiye’nin Nüfus Hareketleri Üzerine Yeni Gözlemler. Türk Coğ. Dergisi Sayısı: 21. 1961.
  • Ege Bölgesi Coğrafyası (Tuncel ile birlikte) İkinci baskı. 1988
  • Marmara Bölgesi Coğrafyası (Tuncel ile birlikte). İstanbul. 1981

Bunların yanı sıra eski Maliye Bakanlarından Hasan Polatkan, eski Milli Eğitim ve Gümrük ve Tekel Bakanlarından Prof. Rıfkı Salim Burçak, Besim Darkot’un öğrencilerinden olmuştur. Ethem Yetkiner, Kemal Aygün, Vefik Kitapçıgil gibi isimler de onun öğrencisi olmuştur.

Burhan Felek: Türk gazeteci, spor adamı ve yazar. 1910’da, o dönemdeki adı İstanbul Hukuk Mektebi olan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Ticaret Vekaleti’nde hukuk müşavirliği, liselerde öğretmenlik ve avukatlık, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Başkanlığı yaptı. Üsküdar Anadolu Spor Kulübü’nün kurucusudur.

Gazeteciliğe Donanma dergisinde başladı. Tasvir-i Efkâr’da (1918) spor yazarı ve foto muhabiri olarak çalıştı. Vakit, Millet, Yeni Ses, Milliyet ve Tan gazetelerinde fıkra ve mizahî hikâye yazarlığına daha sonra 29 sene Cumhuriyet gazetesinde devam etti. 1969’da 45 yılı dolduran fıkra yazarlığını ölümüne kadar Milliyet’te sürdürdü. Özellikle Pazar günleri Recebin Kahvesi adlı köşesinde yazdığı mizah yazıları ile de beğeni topladı. 1974 yılında kendisine Şeyh-ül Muharririn unvanı verildi. O tarihte dünyada en uzun süre gazetecilik yapan ve dünyanın en yaşlı gazetecisi idi.

Eserleri:

  • Hint Masalları (Gezi yazıları,1944)
  • Felek (1947)
  • Vatandaş Efendi (mizah hikâyeleri, 1957)
  • Eski İstanbul Hikâyeleri (1971)
  • Yaşadığımız Günler (1974)
  • Nasrettin Hoca (1982)

Macit Gökberk: Kurtuluş Savaşı komutanlarından Şükrü Naili Gökberk ile eşi Nazire Hanım’ın oğlu Macit Gökberk, 1908’de Selanik’te doğdu. İstanbul Erkek Lisesi’nden mezun olduktan sonra 1932’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünü Platon’un Theaitetos Diyaloğu üzerindeki bir çalışmasıyla bitirdi. Aynı yıl bu bölüme asistan oldu ve Hans Reichenbach’ın Logik adı altında verdiği dersleri Türkçe’ye aktardı.

1935 yılında doktora çalışmaları için Berlin Üniversitesi’ne gitti. 1940 yılında Prof. Eduard Spranger’in yanında Hegel ve Auguste Comte’da Toplum Kavramı adı teziyle doktorasını verdikten sonra Türkiye’ye döndü ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ndeki görevine devam etti. Aynı bölümde önce doçent(1941), daha sonra da profesör(1949) oldu. 1978 yılında emekliye ayrıldı.

Gökberk’in çalışmaları felsefe tarihi ile dil ve bilgi sorunu olmak üzere iki konuda yoğunlaşmıştır. Felsefe tarihi ile ilgili çalışmalarını topladığı Felsefe Tarihi adlı yapıtı bir Türk felsefecisi tarafından kaleme alınmış ilk kapsamlı felsefe tarihidir. Anadolu-Yunan felsefesinden yola çıkarak 18. yüzyıl Aydınlanmasına, özellikle de Kant ve Hegel’e uzanan çalışmalarında Hegel’in devlet felsefesi, Kant ve Herder’in tarih anlayışları başlıca odağı oluşturur. Herder’le Kant’ın tarih sorununa getirdikleri çözümü Kant ile Herder’in Tarih Anlayışları adlı yapıtında, Hegel’le ilgili çalışmalarını da Felsefe Arşivi dergisinde yer alan Hegel’in Devlet Felsefesi ve Hegel Felsefesi-Yaşayan Yönleriyle adlı yazılarında sergilenmiştir.

Dil konusunun Gökberk’in felsefe anlayışı içinde özel bir yeri vardır. Düşüncenin üretilmesinde başlıca kaynak olan dil, onu kullananlardan bağımsız değildir; uygarlığın gelişimi ile değişir, kendi kendini yeniler. Gökberk dil ile ilgili bu düşüncelerini Değişen Dünya, Değişen Dil adlı bu yapıtında toplamıştır.

Bu arada felsefe dilinin sadeleşmesi, Türkçe felsefe terimlerinin kurulması, kavramların sınıflandırılması yolunda uğraş vermiştir. 1942 yılında henüz bir öğrenci iken ilk Türk Dil Kurultayı’nı izleyen Macit Gökberk, 1954-1960 ve 1969-1976 yılları arasında Türk Dil Kurumu Başkanlığı yapmıştır.

Macit Gökberk 15 Ağustos 1993 günü İstanbul’da öldü.

Her yıl felsefe ve deneme yazıları alanında Gökberk ailesi ve Türkiye Felsefe Kurumu tarafından anısına Macit Gökberk Felsefe Ödülü verilir.

Kaynakça

Shares
By : Oğuzhan DUMAN Tags: