Türk Basını Türkçeye Ne Kadar İlgili?

27 Eylül 2016 tarihinde bazı basın organlarında Türk Dil Kurumunun kurum ve kuruluş isimlerinde kesme işaretini kaldırdığına dair bazı haberler yayımlandı. Fakat aslında bu kural, 1985 yılından beri Türk Dil Kurumuna ait Yazım Kılavuzları bünyesinde geçmeye başlamıştı.

TDK, bahsi geçen kuralın yeniymiş gibi hem büyük basın yayın organlarında, hem de sosyal medyada konuşulması üzerine bir duyuru yayımladı. Bu duyuruda yer alan “Bu yanlış haberle basın yayın mensuplarının imlamıza olan ilgisizliği ve bu konudaki bilgisizliği bir kez daha gözler önüne serilmiştir.” ifadesi, “Türk basını Türkçeyi yeteri kadar takip etmiyor mu?” sorusunu akıllara getirdi.

Duyurunun tam metni şöyle:

KESME İŞARETİNİN KULLANILIŞI

27 Eylül 2016 tarihinde bir kısım basın yayın organında “Türk Dil Kurumu yaptığı yeni değişiklikle kurum ve kuruluş isimlerinde tırnak işaretinin kullanımını kaldırdı.” şeklinde bir haber yayımlanmıştır. Bu yanlış haberle basın yayın mensuplarının imlamıza olan ilgisizliği ve bu konudaki bilgisizliği bir kez daha gözler önüne serilmiştir.

Öncelikle kurum ve kuruluş adlarına gelen eklerin kesme işaretiyle ayrılmayacağı kuralı Kurumumuzca yeni oluşturulmamıştır. 1985 yılında Türk Dil Kurumu yayını olarak yayımlanan Prof. Dr. Hasan Eren’in hazırlamış olduğu İmlâ Kılavuzu’nun “Kesme İşareti” bölümünde aynen şu kural yer almaktadır. “Kurum ve kuruluş adlarına getirilen ekler çoklukla kesme işaretiyle ayrılmaz.” (Türk Tarih Kurumu Basım Evi, s.37)

1996 yılında yine Kurumumuzca yayımlanan İmlâ Kılavuzu’nun “Kesme İşareti” bölümünde ise yukarıdaki bahsi geçen kuraldan “çoğunlukla” kelimesi çıkarılarak “Ancak kurum ve kuruluş adlarından sonra kesme işareti kullanılmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan…” şeklinde daha kesin bir ifade kullanılmıştır.

Ayrıca 2004 yılında Kurumumuzca yayımlanan İlköğretim Okulları İçin İmlâ Kılavuzu’nda da “Kurum, kuruluş, kurul adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.” kuralı uyarı maddesi olarak verilmiştir. Bu eserin 2016 baskısında da söz konusu kural bulunmaktadır.

1985 yılından bu yana Kurumumuzca yayımlanmış olan bütün imlâ kılavuzlarında yer alan, Türkiye çapında bütün ilkokullarda 2. sınıftan itibaren öğrencilere öğretilmeye başlanan söz konusu kural yeni oluşturulmamıştır, imlamızda otuz bir yıldır bulunmaktadır. Kurumumuz, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kamu görevlilerini imla kuralları ve özellikle kesme işareti konusunda da aralıklı olarak bilgilendirmektedir. Kaldı ki bu kural, Kurumumuzun genel ağ (internet) sayfasının “Yazım Kuralları” bölümünde yıllardır yer almaktadır.

Sayın basın mensupları, 27 Eylül 2016 tarihinde yaptığınız haberde daha adından bile emin olamadığınız, başlıkta “tırnak işareti” haberin içeriğinde “kesme işareti” dediğiniz bu işaretin görevlerini, kurum ve kuruluş adlarına gelen eklerin kesme işaretiyle ayrılmayacağını ilkokul çocukları bile bilmektedir.

Gerek 2012 baskılı Yazım Kılavuzu’muza gerekse genel ağ sayfamızda yer alan “Yazım Kuralları” bölümüne bakılmadan Kurumumuza danışılmadan yapılan bu tür yanlış açıklamalar halkımızın kafasını karıştırmakta, Türkçemize zarar vermekte, Kurumumuzun güvenilirliğini zedelemektedir.

Türk Dil Kurumu olarak dileğimiz, bu tür yanlış haberlerin artık yayımlanmaması ve basın mensuplarımızın Türkçemize, imlamıza daha fazla özen göstermesidir.