Ön adlar
Adların “nasıl” olduğunu belirten sözcüklere ön ad ya da sıfat denir. Fiillerin “nasıl” olduğunu açıklayan sözcükler ise zarftır.
Sıfatlar çekim eki aldıklarında adlaşmış sıfat olur. Adlaşmış sıfat, sadece niteleme sıfatlarında olur. Sıfatın önündeki isim düşer ve ismin aldığı çekim eki, sıfata eklenir. (Yararlılar getirildi.)
Varlıkları, kendilerinde bulunan kalıcı özelliklerine göre niteleyen sıfatlar, “niteleme sıfatları“, işaret, sayı, belgisizlik veya soru yoluyla belirten sıfatlara ise “belirtme sıfatları” adı verilir.
İşaret sıfatları çekim eki aldığı zaman işaret zamiri olur. (bunu, böylesini…) Aynı şekilde belgisiz sıfatlar da belgisiz zamir haline dönüşebilir. (bazıları, birçoğu…) Soru sıfatları da yine aynı yöntemle soru zamiri olabilir. (hangisi, kaçı…)
Sıfatlar da yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik olarak ayrılabilir. Birleşik sıfatlar da iki sözcüğün aralarına ek girmeyecek şekilde birleşmesiyle oluşmuşsa “anlamca kaynaşmış birleşik sıfatlar” olarak (birkaç, biraz, pisboğaz, açıkgöz, birtakım, soğukkanlı…), sıfat tamlamalarına gelen eklerle oluşturulduysa (özellikle “-li, -lı” eki) “kurallı birleşik sıfatlar” olarak (ince ruh-lu, çok kazanç-lı, göz-ü mavi kadın, batarya-sı zayıf telefon…) adlandırılır.
Sıfatın olduğu her yerde sıfat tamlaması olmak zorundadır. (zeki çevirmenler)
Dikkat! Sıfat tamlamalarında tamlanan iyelik eki almaz.
Bu yasadan özel ve kamu kuruluşları yararlanacak. (özel kuruluşları olmaz!)
Adıllar
İsmin yerini tutan sözcüklere ve eklere zamir ya da adıl denir. Adılların adlar gibi tek başına bir anlamları yoktur. Anlam bulanıklığını önledikleri için adıllar, anlatım bozukluğunu da önler.
Yokluğuna alışamadık. (senin/onun?)
İşaret zamiri, şahıs zamiri ve işaret sıfatı bazen karışabilmektedir.
O nasıl bir çevirmense herkes tanıyor. (şahıs zamiri)
O, sen bürodan çıkmadan teslim edildi. (işaret zamiri)
O çeviride çok yanlış saptadık. (işaret sıfatı)
Belgisiz zamir özne olduğunda yüklem her zaman tekildir.
Hepsi bizi yalanlarla uyutuyorlardı. (yanlış)
Ek biçiminde zamirler de vardır. Ek biçiminde zamirler, “iyelik zamirleri” (arabalar-ı, içi-miz…) ve “ilgi zamiri ‘-ki'” (bizim-ki) olarak ikiye ayrılır.
