Hepinizin bildiği gibi geçtiğimiz hafta Çeviri Blog platformunda, tüm çeviri dünyasını yakından ilgilendiren ve aslında oldukça da önemli bir soruyu gündeme getiren bir anket (Kriterleri Çevirmenler Belirliyor. ‘’Bir çeviri bürosu çevirmen ararken nelere dikkat etmelidir?’’) oluşturuldu. Ben de bu anket doğrultusunda sizlere küçük bir değerlendirme yapacağım.
Öncelikle, çeviri dünyasının nabzını yoklayan ve toplamda on şıktan oluşan bu ankette sırasıyla şimdiye kadar en çok tercih edilen cevaplardan bahsetmek istiyorum. Bakalım çevirmenler en çok nelerin göz önünde bulundurulmasını talep ediyor:
Sırasıyla kısa deneme metinleri ile çevirmenlerin becerisini değerlendirme, çevirmenlerin tecrübesi, gösterilen referanslar ve referansların güvenilir olması, çevirmenlerin yeterince disiplinli ve sorumlu olması, çevirmenlerin uzmanlaşmış olduğu alanlar ve son olarak çevirmenlerin özgeçmişi hakkındaki bilgilerin doğruluğu dikkat çeken kriterlerdir.
Bu durumda en çok talep edilen kriterin ‘’kısa da olsa deneme metni ile çevirmenin becerisini ölçme’’ olduğu görülüyor. Ancak, deneme metniyle beceri ölçme yöntemine karşı çıkanlar da var. Bunun gerekçelerini ise kısaca özetlemek gerekirse, işe alınacak tercümanın kendisine gönderilen metnin çevirisini bir başkasına yaptırma ihtimalinin olması ve genelde deneme metinlerinin çevirmenleri aşırı derecede zorlayan metinler olması. Buna ek olarak çevirmenler, deneme metni konularının kısıtlılığından da şikâyetçi olabiliyor ve her çevirmenin uzmanlık alanı farklı olabileceği için, metinlerin daha özenli seçilmesini istiyor. Çevirinin başkasına yaptırılma ihtimalini önlemek için ankette de belirtildiği gibi kişinin o dili bildiğine dair bir belgeye sahip olması yapılan öneriler arasında.
En çok tercih edilen ikinci kriter (‘’Tecrübesine’’) için de çevirmenin yaptığı işlerin türünü incelemek özellikle çeviri büroları için faydalı olabilir. Örneğin, hukuk alanında uzmanlaşmış bir çevirmen genellikle tıp çevirilerinin yapıldığı bir büroda yeterli olamayabilir. Bu durumda, çevirmenin tecrübesini de göz önünde tutarak hangi alanda uzmanlaştığını değerlendirip buna göre hareket etmek faydalı olacaktır.
Buraya kadar çeviri bürolarının yeni bir çevirmenle çalışmaya başlamaları için onlarda olmasını istedikleri nitelikler ve bazı öneriler üzerinde durdum. Şimdi ise ankette de yer alan bu nitelikler dışında, iyi bir çevirmenin ne gibi özelliklere sahip olması gerektiğinden bahsetmek istiyorum. İyi bir çevirmenin özellikle, kaynak ve hedef dile ait gelişmeleri yakından takip etmesi, çeviriye başlamadan önce metni iyice anlamak ve bütünlüğü sağlamak amacıyla konu ile ilgili ön araştırma yapması, hem metin içinde tutarlılığı sağlayacak hem de çeviriye başlamadan önce ana fikri daha iyi kavramasına yardımcı olacak bir terminoloji çalışması yapması, çeviriyi editör kontrolüne bırakmadan önce kendisinin de gerekli düzenlemeleri yapması gerekir.
Ancak iyi bir çevirmen olabilmek için bunlar yeterli değildir. Verilen görevi başarıyla yerine getirmek için sorumluluk duygusuna sahip olmak, dürüst ve tutarlı olmak, projeyi zamanında teslim etmek ya da herhangi bir sorundan dolayı teslim tarihinde gecikme olacaksa bunu derhal çeviri bürosuna bildirmek bir çevirmene iş hayatı boyunca pek çok şey kazandıracağı gibi çalışmakta olduğu çeviri bürosunun da sorunu bir an önce çözmesini sağlayarak işverene karşı zor durumda kalmalarını önler. Güvenilir bir çevirmen olmak ve kendisine her an ulaşılmasını sağlamak acil durumlarda deyim yerindeyse hayat kurtarabilir. Dahası üstlendiği çevirileri yüksek kalite bilincini göz önünde bulundurarak titizlikle yapmak ve bu süreçte özellikle son zamanlarda çevirmenlere zaman tasarrufu sağlayan çeviri araçlarından faydalanmak çevirinin kalitesini ve böylece çevirmenin ve çalıştığı büronun tercih edilme şansını artırır. Tabii bunlarla birlikte ticari ahlak ve meslek etiği kurallarına uygun davranmak hem çevirmen hem de çeviri bürosu açısından oldukça büyük önem taşır.
KAYNAKÇA
http://www.igb.gov.tr/Kutuphane/Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20Raporu%20-%20T%C3%BCrkiyede%20%C3%87evirmenlik%20Mesle%C4%9Fi.pdf
