Senem Kobya hanımın çeviri kalitesiyle ilgili başlığında sorduğu “Fiyatlar nasıl yukarı çekilecek?” sorusuna katkı olarak yazıyorum.
2008’de 7 TL’den tercüme yapıyordum. TCMB aylık enflasyon verilerine göre bir hesaplama aracı oluşturmuş.
http://www3.tcmb.gov.tr/enflasyon/enflasyonyeni.php
Açıklanan resmi enflasyon verilerine göre hesap yapan sayfada 2008 Ocak ayında 7 TL olan bir malın/hizmetin fiyatının 2013 Ocak ayında 10,16 TL olması gerekiyor. Kaldı ki “resmi” verilerin gerçeği ne kadar yansıttığı her zaman tartışma konusudur.
Bunun anlamı nedir? Çok açık: fiyatlar enflasyondan geride kalmış; değişmemiş, hatta kimi durumlarda geri gitmiş. Şu anda enflasyona göre olması gereken fiyattan %31 oranında gerideyiz. Emeğimiz sürekli daha da değersizleşiyor, yaşam şartlarımız kötüleşiyor, refah düzeyimiz düşüyor. Aynı standardı tutturabilmek için daha fazla çalışıp, ailemize ve dinlenmeye daha az zaman ayırmak zorunda kaldığımızdan, ruh ve beden sağlığımızı bozuyoruz.
Ancak bu sonsuza dek böyle gidemez. Çözüm önerileriniz neler?
Selçuk Dilşen
Öncelikle yukarıda mesajı bulunan tüm gerçek meslektaşlarıma saygılarımı sunarak söze başlamak istiyorum. Okumuş olduğum mesajlar bu konudaki düşüncelerimi teyit eder nitelikte olduğu için ayrıca memnun olduğumu belirtmeliyim.
Bence bu konunun tek çözümü geçtiğimiz aylarda ortaya konmuş standartlar da esas alınarak kimlerin GERÇEK ÇEVİRMEN olup kimlerin olamayacağıdır. Öğrenciyken harçlıklarını çıkarmak için çeviri yapanlarla vergi vermediği için düşük rakamlara çalışarak piyasayı düşürenler çeviri dünyasından dışlandığında gerçek çevirmenler çevirinin hak ettiği çeviri ücretini alacaklardır. Gerçek çevirmenler performanslarının gerçek karşılığını aldıkları zaman da şahsı firması kurup vergilerini rahatlıkla verebilecekler ve enflasyona uygun olarak gerektiğinde düzenleme yapabileceklerdir.
Bugün ülkemizde bakkal açarken bile ruhsat gerekirken isteyen dil bildiğini düşünen herkes çevirmen diye ortaya çıkabilmektedir. Özel okul mezunu olmama rağmen medikal dışında hiçbir alanda çeviri yapmaya kendimi yeterli görmezken lisede öğrendiği yabancı dil bilgisiyle her alanda çeviri yapabileceğini iddia eden olağanüstü canlılarla aynı sektörde olmak heyecan katıyor ama ortamın da kimyasını bozuyor açıkçası.
Çözüm önerim çeviri piyasasında çalışma deneyimi olan kimselerle akademik dünyada çeviri alanında söz sahibi değerli çevirmenlerin bir araya gelerek özel çeviri enstitüleri kurmalarıdır. Bu kurumlar hem piyasanın ihtiyacına cevap verebilecek GERÇEK çevirmenleri yetiştirebilirler hem de bünyelerinden kurumsal çeviri firmalarını çıkarabilirler.
Tüm bu süreçler gerçekleşene kadar çözüm öneriniz ne olur diye soracak olan değerli dostlarıma ise bilgi ve deneyimlerinin karşılığı olduğunu düşündükleri çeviri birim fiyatını kararlılıkla uygulamalarını tavsiye ediyorum. Çeviri mesleğine atıldığım günden beri prensip olarak piyasanın yüzde elli üzerinde birim fiyat uyguluyorum, asla taviz vermiyorum ve kaliteden ödün vermeyip gereken serbest meslek makbuzumu da kestiğim için hiçbir sorunla karşılaşmıyorum. Çeviri kalitenizi kanıtladığınız zaman da hiçbir firmayla sorun yaşamıyorsunuz. Çeviri konusunda referans olan sitelerdeki profil sayfama yapmış olduğum çevirilerden gizlilik unsuru taşımayanları veya orijinal metin sahiplerinden izin aldığım proje örneklerini sergiliyorum. Böylece çeviri kalitesi konusunda insanların sizinle çalışmadan önce bilgileri oluyor ve risk almak zorunda hissetmiyorlar. Ayrıca her çeviri firmasıyla da çalışmıyorum. Çalışmak isteyen firmalardan “kendileriyle çalışma konusunda memnun olan çevirmen referansı” istiyorum. Biz çevirmenler nasıl CV belgemizde referans vermek zorundaysak çeviri firmaları da vermek zorundalar. Sayılı firmayla çalışmanın yararını da görüyorum çünkü çalışmaktan memnun olduğum firmalardan proje geldiğinde elim dolu olmuyor. Görmüş olduğum öğrenim dolayısıyla sadece medikal çeviri yaptığım için medikal çevirinin gerektirdiği minimum 10TL/1000 karakter çeviri birim fiyatından da asla taviz vermiyorum. B
Tüm bu hususları ayrı ayrı belirtmemin nedeni benden çok daha çevirmen olan değerli meslektaşlarımın piyasa gereği düşük birim fiyatla çalışmalarına gönlümün razı olmamasıdır. Bizler kadar bile bilgisi ve çeviri yeteneği olmayanların 1000 karakter başına 25TL ye kadar çıktıklarını da yakinen biliyorum.
Günümüzde artık bedava blog sayfaları açma imkanı bulunmaktadır. Bence çeviriyi meslek olarak yapan tüm değerli dostlarım birer blog sayfası veya maddi imkanları varsa internet sayfası açmalı ve geçmiş işlerinden belirli örnekleri sergilemeli ve çeviri dehalarını ortaya koymalı, kendilerini ülkemizdeki çeviri piyasasının bence bugün yüzde doksanını oluşturan SAHTE ÇEVİRMENLERDEN ayırmalılar.
Ahmet Refik Eryilmaz ucuza çalışmayı reddedecek herkes, bu işin tek yolu bu.
2 Kasım
Selçuk Dlsn Bireysel girişimlerle bir yere varılabileceğini düşünüyorum
2 Kasım
Ahmet Refik Eryilmaz e o zaman herkes kendi geleceğini düşünecek ve reddedecek ucuza çalışmayı
2 Kasım
İngilizce Tercüman Saim Yardımcı Biz para kazanıp da ne yapacağız Selçuk Bey! Zavallı noterler fakir, hepimiz elbirliğiyle onlara yardım edelim!
2 Kasım
Oğuzhan Demirok Ben şu anda öğrenci olduğum için 7 TL’ye çalışıyorum. Ama mezuniyetten sonra geçinmek için çevirdiğimde böyle bir parayla ‘iyi’ yaşayabileceğimi düşünmüyorum. Ki dediğiniz gibi, alım gücümüz sürekli düşecek.
2 Kasım
Selçuk Dlsn Bir de aile geçindirdiğinizi, 2 çocuk okuttuğunuzu vb. düşünün lütfen; sürekli öğrenci olarak kalmayacaksınız, o günler de gelecek.
2 Kasım
Oğuzhan Demirok Ben de ondan bahsediyordum işte. Bu gidişe bir dur demek lazım. Verdiğiniz enflasyon hesaplayıcısında baktığımda benim fiyatımın bile 1 yılda 7 TL’den 7,55 TL’ye çıkması gerekiyormuş. 4 yıl sonra 10 TL’yi aşması gerekecek. Ama pek sanmıyorum şu koşullar altında
2 Kasım
Erkan Altınsoy Olaya bir de şu açıdan bakalım. Ucuza çalışanlar daha çok şikayet ediyor ve onların daha çok sesi çıkıyor diye herkesin 7 TL’ye çeviri yaptığını düşünmeyelim. 10, 12, 15 TL’ye çeviri yapan çevirmenler de var. Burada kalite ve fiyat konusunu karşı tarafa anlatmak ve diretmek gerekiyor. Müşterilere kaliteli ve kalitesiz çeviri arasındaki fark, kalitesiz çevirinin aslında daha pahalıya malolduğu anlatılırsa, çoğunluğu anlar diye düşünüyorum. Çeviriyi ucuza yap da nasıl olursa olsun diyenden kaçın zaten
2 Kasım
Gredviola Carcani formül yok. 10 u zorlayacaksın,, olmadı 9 ……. – nasıl ki muşteri 1 den talep etmeye başlıyorsa:)) (hakkaten 1 talep eden biri olmuş şaka yapmıyorum..)
2 Kasım
Erkan Altınsoy Bu aslında bizi başka bir konuya daha getiriyor. Neden asgari ücret diye bir kavram var? İkincisi, neden çevirmenler arasında hiyerarşı yok, ya da yokmuş gibi düşünülüyor? Tecrübeli bir hekim, tecrübeli bir mühendis, tecrübeli bir avukat nasıl değerliyse, çevirmen de tecrübesine göre aynı şekilde değer görmelidir. 1000 sayfa çeviri yapmış bir çevirmenle 35 bin sayfa çeviri yapmış çevirmeni aynı kefeye koymak mümkün değil. İşte böyle şeyleri müşteriye anlatınca, eğer müşteri de biraz akıllı ve insaflıysa, eğriyi doğruyu anlar ve talep edilen ücretin yüksek olduğunu düşünmez. Bu işler bu ülkede çok yanlış gidiyor, at arabayı çekmiyor da araba atı çekiyor gibi oluyor.
2 Kasım
Deniz Menevşe Valla gruplardan birinde İngilizce Türkçe 1000karakteri 40tlye çalışıyorum diyen bir bayan vardı gerçekten doğru mudur bilmiyorum ama şu koşullar altında eğer doğruysa bazılarımızın emeğinin ciddi anlamda sömürüldüğünü düşünüyorum ne yazık ki.
2 Kasım
Selçuk Dlsn Burada sadece işi yapanın yetkinliği değil, müşterinin kalite beklentisi de önem kazanıyor. Mutlaka yüksek kalite talebi olan müşteriler var ancak bunlar azınlıkta. Çok büyük bir çoğunluk sıradan belgeleri gönderiyor ve uygun fiyatlı olması onun için daha önemli olabiliyor. Müşterilerin geneli böyle, ve bu da piyasayı belirliyor. İnsanların çoğu nasıl asgari ücret veya bundan biraz daha yüksek bir ücretle çalışıyorsa, çeviride de durum aynı.
Selçuk Dlsn Her koşulda örgütlenmek şart.
Erkan Altınsoy Fiyat kırarak yapılan rekabet yüzünden herkes çeviriyi ucuz bir şey sanıyor, genel izlenim böyle kamuoyunda. Hatta birçok çevirmen de çevirinin kendisi açısından gerçek maliyetini hesaplayamıyor. 5-6 ay kursa gidip bazı aletleri tamir edebilirsiniz. 50 TL saat ücreti alırsınız. Net olarak da 30-40 TL’ye gelebilir. Çok daha yüksek nitelikler ve tecrübe gerektiren çeviriyi yaptığınızda bunun yarısını kazanıyorsanız bir yerde yanlışlık var demektir. Daha da net bir şey söyleyeyim. Bu çeviri işinde ak koyunlar ve kara koyunlar bulunduğunu müşteriye anlatırsanız ve kendinizin ak koyun olduğunuzu ve bu nedenle daha yüksek ücret talep ettiğinizi anlatırsanız, çoğunluk anlar. Aksi halde, her zaman daha ucuza yapan olacaktır. Ben bu fiyata yapmam demediğiniz sürece başkalarının sizi sömürmesine engel olamazsınız. Karşınızdaki de sizi sonuna kadar kullanır.
Selçuk Dlsn Çözüme yönelik önerileri okumak istiyorum. Aksi takdirde insanların şikayet etseler de durumlarından memnun olduğunu düşüneceğim.
Oğuzhan Demirok Ben geçenlerde ABD’li bir çeviri şirketiyle ufak bir iş yaptım. Aslında iş çeviri değildi, İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiş bir e-learning kursunun test edecek ve hataları bildirecek birine ihtiyaç duymuşlar ve bana ulaşmışlar. İşin devamında toplam 700-750 kelimelik bir çeviri de yapmamı rica ettiler. Ve adamlar işin büyüklüğüne göre değil, benim harcadığım saat başına para ödediler. Örneğin bu iş normalde 15 saatlik bir iş olarak varsayıyor ve saatine 10 dolar veriyoruz, ancak daha uzun sürerse yine çalıştığın saat başına 10 dolar vereceğiz diye anlaştılar. Çeviri de de aynısını yaptı, kaç saat sürdüğünü soruyor ve ona göre para ödüyor. Bence bu sistem de denenebilir. Tabi hızlı çeviren insan var, yavaş çeviren insan var ama çeviri bürolarımız bunu da suistimal etmeden makul bir ön hesaplamayla kaç saat alabileceğini hesaplayıp ona göre bir ücret anlaşması yapabilir, eğer belirlenen saatte bitmeyip eksta üzerinde çalışılması gerekirse de (burada çevirmenin de suistimal etmemesi gerekir tabi bu metodu) yine ekstra saatler de ücret hesabına katılabilir. Ama genele uygulamadan önce bazı babayiğit büroların güvenilir çevirmenleriyle bunun pilot bir uygulaması gerekir.
TC Layla Aydın Merhaba, öğrenci ve çevirmen adayı olarak yazıyorum . Şuan tartıştığımız konu çeviri ücretleriyle alakalı ve belirli bir ücretin altına düşmemek olduğu için bence öncelikle bu ‘belirli ücret’ in ne kadar olması gerektiğine karar verilmesi gerekiyor. Burada da başta deneyimli çevirmenler ve çeviri bürolarının görüşleri dikkate alınmalı sanırım. Şuan gördüğüm kadarıyla ing-tr çeviriler 5-15 TL arasında yapılıyor, 40 gibi uçuk rakamları saymıyorum bile . Burada 5 ve 15 arası da gerçekten büyük miktar ve başta bu aralığı düşürmek daha doğru olur sanırım. Net bir ücret aralığı belirleyip herkesin bu ücrete çeviri yapmasının istenmesi ve bu duyurunun bir süre çeviri gruplarında belirli aralıklarla paylaşılıp herkesin duymasının sağlanması doğru olur diye düşünüyorum. Yani net bir şekilde duyurunun yapılması doğru olur bence. Mesela ben geçen sene deneyim kazanmak için çeviri bürolarına başvurmuştum ve o zamanda ücret konusunda hiçbir şey bilmiyordum. İnternetten araştırdığımda da bu konuyla ilgili net bir şey bulamadım. Çünkü bazıları ing çevirinin sayfası 20 liradır diyodu, bazıları da diyo ki ‘ 20 lira çok fazla abartmayın 5 liraya yapılıyo çeviriler’. Burada 20 lira diyenin çevirmen olduğu, 5 lira diyenin de müşteri veya çeviriyle alakası olmayan biri olduğunu düşünüyorum ki zaten yorumlardan anlaşılıyor bu. Ve ben uzun bir süre çevirinin ne kadara yapılması gerektiğini bilmiyordum. Bu arada facebook’u da bir kaç ay önce sırf çeviriyle ilgili bu konuları takip etmek, bir şeyler öğrenmek için açtım ve bu zamana kadar bir şeyler öğrendim de
Kısaca şunu söylemek istiyorum net bir ücret belirlenip bu konuda bilgilendirme yapılsa, duyurulsa doğru olur diye düşünüyorum. Günümüzde ve Türkiye’de facebook yaygın bir şekilde kullanıldığı için facebook’taki bu gruplarda duyurulsa birçok kişiye ulaşır bu konu. Ayrıca bildiğim kadarıyla grupta bölüme yeni gelen birçok öğrenci var ve ucuza çeviri yapanların genelde öğrenciler olduğunu düşünürsek (bilerek ya da bilmeyerek) özellikle öğrenciler (benim gibi) bu konuda bilgilenir ve işe başlayacakları zaman da bu konuyu göz önünde bulundurur diye düşünüyorum.
TC Layla Aydın Ayrıca bazen gruplarda ‘5 liraya çeviri yapabilirim’ diyenler olabiliyo ki bu kişiler de genelde öğrenci oluyo. Bu kişilerin de yıkıcı bir şekilde değil de yapıcı bir şekilde uyarılması doğru olur sanırım.
18 saat önce · Beğen · 1
Senem Kobya Babayiğit çeviri büroları ne yazık ki biz böyle söylendikçe gülüp geçiyorlar. Her zaman çevirmen maliyetlerini nasıl azaltır ve kar marjımızı nasıl arttırırız diye düşünmek tabii ki ticari bir işletmenin en doğal hakkıdır ama çevirmenlerin de sadece ticari düşünce ile değil, çevirmenini de düşünen çeviri büroları ile çalışmak en doğal hakkıdır bence.
Senem Kobya Selçuk Bey, sizin Çevirmenler Kooperatifi fikrinizi müsaadenizle paylaşıyorum. Çünkü ben de aynı sizin gibi düşünüyorum. Önce bunu paylaşayım sonra da fikirlerimiz yazacağım. Konuşmak bir yere kadar çünkü, çözüm getirmek lazım artık.
Ben bu öneriyi destekliyorum. Zaten hepi topu on bin kişiden oluşan bir sektörüz. Bu kadar bölünmemiz, bu kadar her şeye karşı toleranssız olmamız, siyasi fikir farklılıklarımız sebebi ile hemen celallenmemiz, çeviri ile ilgili bir fikri bile tartışamamızı da anlamıyorum. Bu sektörde 5 çeşit büro var: 1- 20 seneyi devirmiş ve zaten müşteri portföyünü oluşturmuş, piyasanın kalanıyla hiç ilgilenmeyen, bir şeyler yapmaya çalışanların da önünü kesen bürolar. 2- Yine uzun yıllardır bu piyasada olan, maddi sıkıntısı da olmayan ama dernekler, bireysel çabalar vs yoluyla gençlere ve piyasaya destek olan bürolar 3- Bundan bir kaç yıl öncesine kadar hiçbir problemi olmayan ama piyasa koşulları sebebiyle işlerini yoluna koymaya çalışan, müşteriler ve ödeme koşulları sebebiyle sıkıntı çeken dürüst bürolar 4- Tercüman isterse ölsün ama benim işimi ucuz yapsın, ben de canım istediğinde ödemesini yapayım diyen “rahat mizaçlı” bürolar ki bu bürolar asla ama asla hiçbir taşın altına elini sokmazlar çeviri sektörü için 5- Dolandırıcı bürolar. Bir numaraya diyecek bir sözüm yok, yolları açık olsun. Varyemez Amca diye sevilen bir karakter vardır, beraber o çizgi filmleri izlemek isterim kendileri ile. İki ve üç numaraları korumaya almalıyız, çünkü giderek dört numaralı kategoriye kaymak üzereler. Dört numaralar da geçim derdini bahane ederler ama çevirmenlerin de bir geçim derdi olduğunu unuturlar. Beş numaraları elemek için zaten hepimiz canla başla çalışmalıyız. İşin güzel tarafı şu ki en çok da iki ve üç numaralı kategoriye ait bürolar var ülkemizde. Gerçekten çok iyi niyetli bürolar ve sağlam yöneticileri var. Tanıdıklarımla dernek çatıları altında en kısa zamanda konuşacağım. Derneklerin çoğu zaten kalabalık bir üye sayısına sahip ve söz geçiriyorlar piyasaya. Akademisyenler ile de görüşeceğim bu konuyu, çünkü çok uğraşıyorlar. Ama öncelikle biz bir şeyler belirlemeliyiz.